Barit Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Barit, Baryum elementinin en geniş şekilde karşımıza Baryum Sülfattan oluşan bir mineraldir. Baryum sülfat, BaSO4 olarak gösterilir. Adını Yunanca “ağır” anlamına gelen “Barry” kelimesinden almaktadır. Baryumun ana kaynağı olarak karşımıza çıkan Barit, metalik olmayan minerallerin en ağırı olarak karşımıza çıkmaktadır. Işıma yapan şekline bazen Bologna Taşı da denilmektedir. Bazen barit kristalleri kum içinde ilginç şekillere dönüşür. Bu yapılar “barit gülleri” olarak bilinir. Kauçuk ve kağıt endüstrisinde dolgu ve ağırlıklandırma maddesi (duvar kağıdı, muşamba, linolyum) olarak kullanılır.
Barit Tarihçesi
Barit, 19.yüzyılda, Amerika Birleşik Devletleri tarafından çıkarılmaya başlanmıştır. Barit ilk olarak, 1845 yılında boya üretiminde kullanıldı. 1908 yılından sonra ise sondaj çamurlarında katkı maddesi olarak kullanılmıştır. Bu şekilde yoğun kullanım; baritin, hem üretimde hem de tüketimde artışa neden olmuştur. Türkiye’deki barit üretimi 1964 yılından sonra gerçekleştirilmiş olup sonraki yıllarda ise kullanıp alanları artarak yayılmıştır.
Dünya Barit Rezervi Ne Kadardır?
Tüm dünyada yaygın olan barit, esas olarak hidrotermal damarlarda ve kireçtaşı ve dolomit kayaçları içindeki boşlukların dolgusu olarak bulunur. Genellikle kurşun, gümüş ve antimon gibi minerallerle ilişkilendirilir.
Dünyadaki barit rezervleri tablolarda belirtildiği şekildedir. Dünya’da şu ana kadar tanımlanmış ve bilinen barit rezervleri 550 milyon ton, tüm Dünya rezervinin ise 2 milyar ton civarı olduğu tahmin edilmektedir.1997 yılına ait Dünyadaki barit üretimi 6,826 milyon ton, 199 yılında ise 5,660 milyon ton olmuştur. Petrol üretimindeki azalma barit talebini de doğrudan düşürmektedir.
Türkiye’deki Barit Yatakları Nerededir?
Türkiye’deki barit yatakları farklı il ve ilçelerde bulunmaktadır. Türkiye’deki barit yatakları:
- Giresun,
- Muş,
- Çanakkale,
- Kocaeli,
- Karaman,
- Gümüşhane,
- Bayburt,
- Isparta,
- Adana’nın Feke İlçesi, Belenköy Mahallesi,
- Konya’nın Hüyük İlçesi, İlmen Mahallesi,
- Sivas’ın Koyulhisar İlçesi, Yenice Köyü,
Barit Nerelerde Kullanılır? Barit Kullanım Alanları
Barit genel olarak üçe ayrılarak incelenir. Sondajlık (%90), kimyasal(%7) ve dolgu malzemesi(%3). Baritin kullanım alanları 1926 yılın sonra genişlemiştir. Baritin kullanım alanları şunlardır:
- Barit, çok çeşitli baryum bileşikleri yapmak için kullanılan birincil baryum cevheridir. Bunlardan bazıları X-ışını koruması için kullanılır. Barit, X ışını ve gama ışını emisyonunu engelleme özelliğine sahiptir.
- Özgül ağırlığı ve beyaz özelliğinden dolayı boya, kâğıt ve cam endüstrilerinde kullanılır.
- Petrol ve tabii gaz aramalarında yoğun bir şekilde kullanılır. Dünyada en çok petrol sondajlarında çamurun ağırlaştırılmasında kullanılır.
- Barit; kâğıt, tual, yer muşambası ve ebonit sanayinde katkı maddesi olarak kullanılır.
- Cam endüstrisinde parlaklığı arttırmak için kullanılır.
- Mercek ve TV tüplerinin üretiminde kullanılır.
- Plastiğe matlık katmak amacıyla kullanılır.
- Tarım ilaçları üretiminde insert madde olarak kullanılır.
- Barit, boya sanayinde; yağlı boya üretimi için beyazlatıcı pigment ve inceltici olarak kullanılır.