Derinin Görevleri Nelerdir?

Deri, canlıların kas organlarını altında barındıran onları koruyan iskeletin dış giysisidir. İmmunolojik olarak vücudun aktif en geniş organıdır. Deri aynı zamanda bir dokunma organıdır. Deri sayesinde, sıcak, soğuk, acı, basınç gibi şeyler hissedilebilir. Bunlar, derinin altında yer alan sinir uçlarına bağlı cisimcikler sayesinde olur. Bu cisimciklerin bazıları dokunmayı, bazıları sıcağı, bazıları ise basıncı, soğuğu ve acıyı alır. Deri nedir kısaca tanımladık. Ancak vücudumuzda çok önemli görevleri olan bu organın tanımı onu anlatmak için yeterli değil. Bu yazımızda derinin özelliklerini inceleyip, derinin görevleri konusundan detaylı olarak bahsedeceğiz.

Deri geniş yüzeyi sayesinde vücudumuzun dış etkenlerden korunmasın aktif rol sahibidir. Bu nedenle derinin korunması ve bakımı da oldukça önemli bir konudur. Çok sağlam bir yapıya sahip olan deri, mikrop, asalak ve zehir gibi zararlı etkenlerin vücuda girişini engeller. Derinin özellikleri incelendiğinde kalındığının vücudun farklı bölgelerinde farklı kalınlıklarda olduğunu görürüz. Genellikle, 1,5 – 4 mm arasındadır. Yüzölçümü ise erkeklerde ortalama 1,80 m² kadınlarda ise 1,80 m² ‘dir. Derinin görevleri elbette bunlarla sınırlı değildir. Deri salgılarının da koruyucu rolleri bulunur. Örneğin yağ maddesi, keratin içine alan saç, deri yüzeyi ve tırnaklar gibi tabakaları yumuşak tutar.

Derinin görevleri saymakla bitmez. Terleme yoluyla vücuttaki üre, kreatinin, amonyak gibi zararlı maddelerin arındırılmasını sağlar. Terleme yoluyla vücut ısısını dengelemesi derinin bir diğer önemli görevleri arasındadır.

İç organlar bulunan bir sorun ilk olarak ciltte belirtilerek oluşturacağı için deri burada uyarıcı bir görev de yapar. Ruhsal bir sıkıntı yaşadığımızda bile bu durum cildimize tepki olarak yansıyabilir. Bu nedenle derimiz yani diğer bir adıyla cildimiz bedenimizin bir aynasıdır. Bu nedenle ona iyi bakmamız gerekir.

Derinin Yapısı

Üç ana tabakadan oluşur: epidermis (üst deri), dermis (alt deri) ve hipodermis (deri altı dokusu). Her bir tabaka, farklı hücresel yapılar ve işlevlerle donatılmıştır. Derinin yapısı hakkında detaylı bilgi edinelim.

1.      Epidermis (Üst Deri)

Epidermis, derinin en dış tabakasıdır ve beş alt katmandan oluşur:

• Stratum Corneum (Boynuzsu Tabaka): Ölü keratin hücrelerden oluşur ve derinin en dış kısmını oluşturur. Bu tabaka, vücudu dış etkenlere karşı korur.
• Stratum Lucidum (Önleyici Katman): Avuç içi ve ayak tabanı gibi kalın deri bölgelerinde bulunan ince, saydam bir tabakadır.
• Stratum Granulosum (Taneli Tabaka): Hücreler burada keratohyalin granüller üretir ve su kaybını önlemek için lipidler salgılar.
• Stratum Spinosum (Dikenli Tabaka): Desmozomlarla birbirine bağlı hücrelerden oluşur ve cilt bütünlüğünü sağlar.
• Stratum Basale (Bazal Tabaka): Yeni hücrelerin üretildiği bölgedir. Melanositler ve Langerhans hücreleri burada bulunur.

Epidermis, fiziksel, kimyasal ve biyolojik zararları önler. Yeni hücreler üretilir ve üst tabakalara doğru ilerleyerek eski hücrelerin yerini alır. Melanositler melanin üretir ve bu da cildin rengini belirler, UV ışınlarına karşı koruma sağlar.

2.      Dermis (Alt Deri)

Dermis, epidermisin hemen altında yer alır ve iki ana katmandan oluşur:

• Papiller Tabaka: İnce kolajen lifleri içerir ve epidermise destek sağlar. Kan damarları, sinir uçları ve dokunsal reseptörler bu tabakada bulunur.
• Retiküler Tabaka: Daha kalın kolajen ve elastin lifleri içerir. Bu tabaka, deriye esneklik ve dayanıklılık kazandırır.

Dermis, cildin yapısal bütünlüğünü sağlar. Sinir uçları ve reseptörler, dokunma, basınç, sıcaklık ve ağrı gibi duyuları algılar. Kan damarları, vücut ısısını düzenler. Ter bezleri de bu sürece katkıda bulunur. Dermisteki Langerhans hücreleri ve makrofajlar, bağışıklık savunmasında rol oynar.

3.      Hipodermis (Deri Altı Dokusu)

Hipodermis, dermisin altında yer alır ve gevşek bağ dokusu ile yağ dokusundan oluşur.

Hipodermiste yer alan yağ dokusu, enerji rezervi olarak işlev görür. Vücut ısısını koruyarak soğuktan korunmayı sağlar. Fiziksel darbeleri absorbe ederek iç organları korur. Deriyi alttaki kas ve kemik dokularına bağlar.

4.      Ek Yapılar

Derinin yapısı incelendiğinde üç ana tabaka dışında bazı ek yapılara da rastlanır.

• Kıl Folikülleri ve Kıllar: Vücut ısısını düzenler ve duyusal işlevler sağlar.
• Tırnaklar: Parmak uçlarını korur ve ince işlerde yardımcı olur.
• Ter Bezleri: Vücut ısısını düzenler ve atık maddeleri dışarı atar.
• Ekrin Bezleri: Tüm vücutta bulunur ve terleme yoluyla ısı düzenlemesi yapar.
• Apokrin Bezleri: Koltuk altı ve genital bölgelerde bulunur, stres ve duygusal tepkilerle aktive olur.
• Yağ Bezleri: Sebum üreterek cildi nemlendirir ve su kaybını önler.