Efes Antik Kenti

Efes, iyi korunmuş kalıntıları günümüz Türkiye’sinde bulunan antik bir liman kentiydi. Efes, Türkiye’nin Ege Bölgesinde yer alan, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesi sınırları içerisinde bulunan büyük bir arkeolojik sit alanı ve Türkiye’nin en önemli turistik yerlerinden biridir.

Efes, Küçük Asya’daki en büyük arkeolojik sit alanıdır. Antik Çağ’da en önemli antik Helenistik şehirlerden biri buradaydı. Efes Antik Kenti ticaret yolunu kontrol etmek için yapılmıştır.

Efes, Ege Denizi kıyısında kurulmuş ve ticaretle büyüyerek zenginleşmiştir. Daha sonra körfez sığlaştı, deniz çekildi ve bu da düşüşüne neden oldu. Depremler, şehri 19. yüzyılın 60’larında arkeologlar tarafından keşfedilene kadar yeraltına gömdü.

Efes Antik Kenti Tarihi

Eski bir antik Yunan kenti olan Efes, aynı zamanda Dünyanın Yedi Harikasından biridir. Birçok fetih dönemi yaşayan Efes M.Ö. 133 yılında bir Roma kenti haline geldi. Efes Antik Kenti İyonlular uygarlığına aittir.

Augustus, M.Ö. 27 yılında Efes’i Küçük Asya’nın başkenti yaptı. Bu şekilde dikkatleri üstüne çeken Efes’e; göçmenler, tüccarlar ve İmparatorluk himayesindeki diğer kentlerden on binlerce insan geldi. Toplam nüfusu 250.000’i bulan Efes’te, her yıl Artemis festivali düzenlendi. Bir ay süren bu bahar şenliğine, İmparatorluğun dört bir yanından binlerce kişi geldi.

Ayrıca Aziz John ( St.John )’un buraya İsa’nın annesi Meryem ile birlikte yerleştiğine dair bilgiler nedeniyle, içerisinde Aziz Paul ( St.Paul )’un da bulunduğu birçok Hristiyan ve Yahudi yerleşimciler, üç yıl boyunca ( MS 50’lerde ) buraya akın ettiler.

Efes, M.S. 1 ve 2.yüzyılarda sürekli dikkat çeken ve popüler olan bir şehirdi. Önemi ve büyüklüğü bakımından, Roma İmparatorluğunun, Roma’dan sonra ikinci büyük kentiydi. M.S.100 yılında yaklaşık nüfusu 400.000’leri bulan Efes, Roma Asya’sının en büyük şehri oldu. M.S. 123 yılında Efes’te, Celcus Kütüphanesi ( İskenderiye ve Pergamon’dan sonra antik dünyanın üçüncü büyük kütüphanesi ) inşa edildi.

Efes’e inşa edilen liman, birçok araştırma ve yeniden inşa faaliyetlerine rağmen sürekli çamurlanıyordu, burada sıtma bataklıkları gelişti ve liman kaybedildi. M.S. 263 yılında, Cermen Gotları Efes’i yağmalayarak, antik Efes’in ve Roma İmparatorluğunun düşüşüne neden oldular.

Efes Antik Kenti Mimari Eserleri

Tarih boyunca birçok kez yer değiştiren Efes kalıntıları yaklaşık 8 kilometrelik geniş bir yer kaplar. Yılda ortalama 1,5 milyon turistin ziyaret ettiği Efes Antik Kenti’nin tümü mermerden yapılmıştır. Efes’teki başlıca yapılar ve eserler şunlardır:

Artemis Tapınağı

Temelleri, M.Ö. 7.yüzyıla dayanan Artemis Tapınağı Dünyanın Yedi Harikasından biridir. Dünya’nın mermerden inşa edilmiş ilk tapınağı olma özelliğini de taşıyan Artemis Tapınağı, Tanrıça Artemis’e ihtafen Lidya kralı Croesus tarafından yaptırılmıştır. Bronz heykellerle süslenen bu tapınak hem Pazar yeri hem dini müessese olarak kullanılıyordu. M.Ö. 21 Temmuz 356 ‘da, tarihe geçmek için Artemis Tapınağını, Herostratus adlı genç bir Efesli yakmıştır. Aynı gece Büyük İskender doğmuştur. Tapınaktan geriye, günümüze sadece birkaç mermer blok kalmıştır.

Celsus Kütüphanesi

Curates caddesinin sonunda Roma döneminin bir başka güzel yapısı olan iki katlı cephesiyle Celsus Kütüphanesi bizi karşılıyor. M.S. 106 ‘da Efes valisi Celsus öldüğünde, oğlu kütüphaneyi anıt ve mezar olarak yaptırmıştır. Lahit, kütüphanenin batı duvarının altında yer alır. Dört kadın heykel, insan karakterinin niteliklerini temsil eder: Sophia (bilgelik), Arete (iyilik), Ennoia (yargı) ve Episteme (bilgi). Orijinalleri Viyana Efes Müzesi‘ndedir.

Meryem Ana Evi

İsa’nın annesi Meryem’in son yıllarını Yuhanna ile birlikte geçirdiğine inanılan, Bülbül Dağındaki kilisedir. Hristiyanların hac yeri olan bu yer bazı papalar tarafından da ziyaret edilmiştir.

Yedi Uyurlar (Ashab-ı Kehf)

Roma İmparatorlarından Decius zamanında; putperestlerin zulmünden kaçan yedi Hristiyan gencin, Panayır Dağı eteklerinde yer alan bu mağaraya sığındıkları rivayet edilmiştir. Rivayete konu olan mağaranın kendi sınırları içerisinde olduğunu iddia eden 33 adet kent olmasına rağmen, Hristiyan kaynaklarının birçoğu o mağaranın, Hristiyanlarca kutsal sayılan Efes’te bulunan mağara olduğu kabul edilmiştir.

Teras Evler

Modern bir çatı yapısıyla korunan, Curates caddesinin sol tarafında bulunan, şu ana kadar kazılan en önemli meskenlerden biri Teras Evlerdir. Zamanında, zenginlerin oturduğu bu konular, prestil evlerin en güzel örneklerindendir. Isıtma sisteminden ve banyosu(hamam) bulunan bu evler, modern ev konforundaydı. Duvarlar fresk kaplama, zemin ise mozaiklerle kaplıdır.

Bu evler arkeoloji literatüründe öne çıkmaktadır ve görülmeye değerdir. Son yıllarda, Efes ziyaretleri sırasında en çok ziyaret edilen; Büyük Tiyatro ve Celsus Kütüphanesi‘ne gösterilen ilgi son yıllarda, bu zarif Teras Evleri‘ne kaymıştır.

Antik Efes Kentini ziyaret ederseniz, en popüler ve ilgi çekenler arasında bu yapılar varken, bunlar dışında ziyaret edebileceğiniz farklı birçok eser ve yapı da bulunmaktadır. Bu yapılar ve eserler; İsa Bey Cami,

• Hadrian Tapınağı,
• Domitian Tapınağı,
• Serapis Tapınağı,
• Meryem Kilisesi,
• Jean Bazilikası,
• Yukarı Agora ve Bazilika,
• Scolasticia Hamamları,
• Oktagon,
• Odeon,
• Prytaneion (Belediye Sarayı),
• Mermer Cadde,
• Domitianus Meydanı,
• Magnesia Kapısı(Üst Kapı) ve Doğu Gymnasiumu,
• Herakles Kapısı,
• Mazeus Mitridatis (Agora Güney) Kapısı,
• Anıtsal Çeşme,
• Traianus Çeşmesi,
• Heroon,
• Büyük Tiyatro,
• Saray Yapısı,
• Stadyum Caddesi,
• Stadyum ve Gymnasium,
• Tiyatro Gymnasiumu ve Hamamları,
• Agora,
• Hamam ve Umumi Tuvalet,
• Liman Caddesi,
• Trajan Çeşmesi,
• Yuhanna Kalesi.