En Fazla Elektrik Üretebilen Canlı Elektrikli Yılan Balığı

Elektrikli yılan balığı (Electrophorus electricus), rakiplerini sersemletmek ve kendini savunmak için elektrik üreten sıradışı bir balıktır.

Elektrikli yılan balığı ( Electrophorus electricus ), Vari’nin elektrikli yılan balığı (E. varii ) ve Volta’nın elektrikli yılan balığı (E. voltai ) olmak üzere üç türden oluşur.

Elektrikli Yılan Balığı Nerede Yaşar? Ne Yer?

Beyaz suyun başlıca akuatik predtörleri olan elektrikli yılan balıkları; çamur ve oksijen bakımından fakir olan, Güney Amerika’nın kuzey doğusundaki Amazonlar ve Orinoco bölgelerinde; tatlı sularında yaşamayı tercih ederler.

Amazonlarda yer alan ve Várzea ormanları olarak bilinen yerdeki suların, balık biyokütlesinin, % 70’inden fazlasını elektrikli yılan balığı oluşturmaktadır, bu da aynı zamanda bu bölgeyi yılan balığının en çok yaşadığı yer yapar.

Genç elektrikli yılan balıkları, zeminde yaşayan omurgasızları yerken, yetişkin elektrikli yılan balıkları ise genelde öldürdükleri balıklarla beslenirler. Ayrıca gölgelikli nehirlerin üzerinden sarkan ağaçlardan düşen meyveleri yedikleri de bilinmektedir.

Elektrikli Yılan Balığının Fiziksel Özellikleri

Elektrikli yılan balığı; uzun, silindirik, ölçeksiz ve genellikle gri – kahverengi ( bazen alt tarafı kırmızı ) bir yapıdadır. Elektrikli yılan balıklarının uzunlukları 2,75 metre ulaşabilir, ağırlıkları ise genelde 22 kg civarındadır.

Elektrikli yılan balığının, kuyruğu toplam büyüklüğünün beşte dördünü oluşturur ve bu kuyruk, balığı itmek için dalgalı bir anal yüzgeçle alt taraf boyunca sonlanır. Elektrikli yılan balığı adına rağmen gerçek bir yılan balığı değildir, piranhalar ve neon tetraları, characin balıkları ile akrabalardır.

Elektrikli yılan balığı, havayı tutmak için birkaç dakikada bir yüzeye çıkarlar. Yavaş hareket eden tatlı suyu tercih eden, halsiz canlılardır. Körelmiş solungaçları, oksijen alımı için değil, yalnızca karbondioksiti ortadan kaldırmak için kullanılır.

Elektrikli Yılan Balığının Yapısı ve Elektrik Deşarjı

Elektrikli yılan balığı üç kısımdan oluşur; elektrik organları – ana organ, avcı organı ve Sach Sorganı – modifiye edilmiş kas hücreleri. Ana elektrik organı, sırt tarafında bulunur ve başın hemen arkasından kuyruğun ortasına kadar uzanır. Avcının organı, karın tarafında yer alır ve ana organa paraleldir.  Bu organlar, avlarını sersemleten ve avcıları caydıran, yüksek voltajlı darbeler üretir.

Elektrikli yılan balığının arkadaki çeyrek bölümde yer alan kısım, elektrikli yılan balığının bulanık sularda iletişim kurmasına ve gezinmesine olanak sağlayan, düşük voltajlı darbeler üreten Sach organını içerir. Sach organı aynı zamanda, elektrik yılan balığının negatif kutbudur.

Elektrikli yılan balığı, sinir sistemi adı verilen bir dizi disk şeklinde elektrojenik ( elektrik üreten ) hücre içerdiğinden şok verebilir. Her elektrolit negatif elektrik yükü taşır. Şok komutu bu hücrelere, nörotransmiter asetilkolin tarafından verildiğinde, hücrenin bir tarafı ile içi arasında düşük bir elektrik direnci yolu oluşur. Aktif taşıma yoluyla; hücre dışındaki potasyum iyonları, içeri doğru hücum eder ve bu da hücre içindeki bazı potasyum iyonlarının hücre dengesini sağlamak adına diğer taraftan çıkmasına neden olur.

Bu işlemle hücreden yaklaşık 50 milivolt’luk bir elektrik salınmasına neden olur. Elektrojenik hücreler yan yana yığıldığından, bir hücrenin ateşleme aktivitesi etrafındaki diğerlerini harekete geçirmek için bir akım akışı yaratır. Zincirdeki her bir elektrokitten, toplu elektrik boşalmasıyla, elektrikli yılan balığı 860 volta kadar salınım sağlar.

Elektrikli Yılan Balığının Avlanması ve Savunma Sistemi

Elektrikli yılan balığı, pozitif kutbuyla, negatif kutbu arasındaki elektrik alanın gücünü ikiye katlama etkisine sahiptir. Elektrikli yılan balığından vücut olarak daha büyük veya daha zor olarak nitelendirilen güçlü avların, elektrikli yılan balığından gelen şokla kıvrandıkları görülmüştür.

Elektrikli yılan balığı avlanması sırasında; avına, bir milisaniyelik aralıklarla meydana gelen şok verir. Her bir şok, avın kaslarını yoran istemsiz kas kasılmalarına neden olur ve bu da elektrikli yılan balığının onu tüketim için daha iyi kullanmasına neden olur.

Elektrikli yılan balığı, elektrik gücünü, sadece avlanırken değil, kendisini tehdit altında hissettiğinde ve avcılara karşı kendini korumak için de şok etme yeteneği olarak kullanabilir. Elektrikli yılan balığı, tamamen su altındayken, elektrik deşarjı zayıftır, çünkü şok çevredeki su boyunca dağılır. Fakat suyun içerisindeki bir hayvana, elektrik şoku vermek için; sudan dışarı doğru sıçrayarak ya da başını sudan dışarı uzatarak, daha güçlü şoklar verebilir. Bu şekilde verilen şok etkisinde, elektrik akımının gücü, sulu ortam tarafından azaltılmaz. Elektrik akımı, vücudun batık kısımlarından geçmeden önce doğrudan hayvanın vücuduna girer ve elektrik, elektrikli yılan balığının kuyruğuna tekrar girer böylece elektrik devresi tamamlanmış olur.

Elektrikli Yılan Balığının Bilime ve Doğaya Katkıları

Elektrikli yılan balıkları, dışkılama yoluyla tohum dağılımına yardımcı olarak, doğadaki ekosisteme büyük katkı sağlarken, bilime sağladığı katkıları da göz ardı etmek olmaz.

Her ne kadar elektrik üretebilen farklı canlı türleri olsa da, kuşkusuz ki elektrikli yılan balığı en fazla elektrik üretebilen canlı türü. Pilin mucidi olan Alessandro Volta’nın ilham kaynağının elektrikli yılan balıklarının bir türü olan Electrophorus electricus olduğu düşünülüyor.

1. David de Santana yaptığı açıklamada; ” Elektrikli yılan balıkları, Alessandro Volta’nın ilk elektrik pili tasarımına ilham kaynağı olmuştu şimdi ise; sağlık alanında, nörolojik dejenerasyon hastalığının tedavisine zemin hazırlayıp, aynı zamanda tıbbi implant’ların çalıştırılması için kullanılabilecek hidrojel pillerin geliştirilmesine de büyük katkı sağlıyor ” dedi.