Fıstık Ezmesinin Sağlığa 19 Faydası

Fıstık ezmesi, kavrulmuş fıstıklardan yapılmış bir ezmedir. Fıstık ezmesinin içerisinde; tuz, tatlandırıcı veya emülsiyon malzemelerden oluşur. Fıstık ezmesi ülkemizde pek popüler olmasa da, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere birçok ülkede oldukça fazla tüketilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri, her yıl 800$ milyon dolarlık fıstık ezmesi tüketiminde ve ihracatında lider ülkelerden biri konumundadır.

Fıstık ezmesinin, bugüne kadar bilmediğimiz birçok faydası vardır. Eğer alerjiniz yoksa size bu harika bu besinin birçok faydasından bahsedeceğiz. Kahvaltıda, ara öğün, akşam yemeğinde, spor öncesinde kısacası fıstık ezmesinin her öğünde veya enerji harcamanız gereken her aktivite öncesi tüketebilirsiniz.

Fıstık ezmesinin 19 sağlık faydasından bahsetmeden önce fıstık ezmesinin, vücudumuzun genel sağlığı için gerekli olan çok miktarda besin maddesine sahip olduğunu bilelim. Fıstık ezmesi aslında kurutulmuş – kavrulmuş fıstıklardan yapılan bir macundur. Bu özel macun genellikle sandviçlerde bir diferansiyel olarak kullanılır. Fıstık ezmesi; protein, karbonhidrat, tekli doymamış yağ asitleri, folik asit, niasin, pantotenik asit, piridoksin, riboflavin, tiamin, E vitamini, A vitamini, C vitamini, sodyum, magnezyum, selenyum, bakır, demir, çinko, kalsiyum ve manganez açısından oldukça zengin, sağlıklı bir besindir. Yer fıstığı ve ceviz bitkilerinin Amerikan kıtasından geldiği ve İspanyol gezginler aracılığıyla tüm Dünya’ya yayıldığı tahmin ediliyor.

Kaju fıstığı, antep fıstığı, badem ve ceviz gibi pahalı kuruyemişlerin aksine yer fıstığı aynı avantajları sağlayan düşük maliyetli bir kuruyemiştir. Fıstık ezmesinin, sağlık açısından birçok yararı vardır; Alzheimer hastalığı, kardiyovasküler hastalığı, kanser, dejeneratif sinir hastalıkları gibi hastalıkların yönetiminde oldukça etkin rol oynar.

Ayrıca yüksek tansiyonu düşürmeye iyi geldiği gibi, viral ve enfeksiyon hastalıklara yakalanma şansızı azaltır. Fıstık ezmesini detaylıca tanıdığımıza göre, fıstık ezmesinin sağlığa 19 faydasını yakından inceleyelim.

• Fıstık Ezmesi Zengin Proteinlere Sahiptir: Fıstık ezmesi ( 100 g ), büyük miktarda protein içerir. ( 25 – 30 gram ) Tüketilen proteinler; amino asitlere ayrılı ve daha sonra tüm hücrelerde, onarım ve vücut geliştirme için kullanılır. Vücudun temel yapı taşı olan hücre de, proteinleri kullanarak bölünür.

• Kolesterol Seviyesini Düşürür: Fıstık ezmesindeki yağ miktarı, neredeyse zeytinyağındaki yağlarla karşılaştırılabilir. Fıstık ezmesi; iki çoklu doymamış yağın yanı sıra, tekli doymamış yağlardan oluşur. Doymamış bu yağlar, kalbinizi herhangi bir riske atmadan tüketmek için harikadır. Ayrıca fıstık ezmesindeki doymamış yağlar; kötü kolesterol ( düşük yoğunluklu lipoprotein ) seviyelerini düşürmeye yardımcı olurken, iyi kolesterolün ( yüksek yoğunluklu lipoprotein ) dolaşımını da teşvik eder.

• Kalp Sağlığını Destekler: İçerisinde %80 oranında doymamış yağ bulunan fıstık ezmesi, kötü kolesterolü düşürmede önemli bir rol oynarken, koroner kalp hastalığı olasılığını da azaltır.

• Tip II Diyabet Olasılığını Azaltır: Fıstık ezmesi tüketmek, tip II diyabet riskini azaltmada faydalıdır. Fıstık ezmesi içerisinde yer alan doymamış yağlar, insülin duyarlılığını arttırır. Fıstık ezmesi tüketimi ve diyabet üzerine yapılan araştırmalar; fıstık ezmesinin tip II diyabet olasılığını azalttığını göstermiştir.

• Fıstık Ezmesinin Vitamin Zengini Olması: Fıstık ezmesi, vücudun etkili bir şekilde çalışması için birkaç vitamin içerir. Fıstık ezmesinde bulunan A vitamini; gözün görmesi için etkiliyken, C vitamini ise; vücudun savunma mekanizmalarının güçlenmesinde ve basit ülserlerin daha hızlı iyileşmesinde yardımcı olur. Ayrıca fıstık ezmesinde yer alan E vitamini; vücudun karmaşık yağ asini yapılarını çözmek ve arterlerdeki yağı bloke etmek için ihtiyaç duyduğu bir başka önemli mikro besindir.

• Cilt Sağlığını Korur: Fıstık ezmesinin faydalarından biri de cilt üzerinedir. Fıstık ezmesi, cilt rengini iyileştirmeye yardımcı olurken, içerisindeki B12 vitaminiyle ( kobalamin ) cildin sağlığını desteklemede yardımcıdır. B2 vitamini de içeren fıstık ezmesi sayesinde; püstül, kızarıklık ve rosacea gibi cilt problemlerini de giderebilirsiniz.

• Antioksidan Özellikli Yararları: Fıstık ezmesinde; folat, niasin, pantotenik asit, piridoksin, riboflavin ve tiyamin bulunur. Bu maddeler antioksidan özelliğine sahiptir ve aralarında resveratrol bulunur. Resveratrol; belirli kanser türleri, kalp hastalığı, Alzheimer hastalığı, viral hastalıklar, mantar enfeksiyonlar, dejeneratif sinir hastalıklarını yönetmede etkili bir antioksidan polifenoldür.

• Fıstık Ezmesi Anti – Kanser Özelliğine Sahiptir: Fıstık ezmesinin avantajlarından en önemlisi, kanser önleyici özelliğe sahip olmasıdır. B-sitosterol oluşumu; kolon, prostat ve göğüs kanseri için mükemmel özelliğe sahip bir fitosteroldür. Yer fıstığı, fıstık yağı ve fıstık ezmesi gibi ürünler, fitosteroller için mükemmel bir seçenektir.

• Fıstık Ezmesinin Faydaları Sağlıklı Saçları Destekler: Yer fıstığı ezmesinin içerisinde büyük miktarda B2 vitamini vardır. B2 vitamini; sağlıklı saç büyümesinde ve yıpranmış saçların onarılmasında etkilidir.

• Fıstık Ezmesinin Faydaları arasında Kemiklerin güçlenmesi de vardır. İçerisindeki önemli miktardaki vitaminlerin yanı sırada, içerdiği kalsiyum ve magnezyum gibi önemli mineraller sayesinde; uygun kemik büyümesi ve gelişmesin önemli rol oynar.

• Doğum kusurlarını önlemesidir. Fıstık ezmesi içerisinde bulunan bir diğer temel besin olan folik asitler; özellikle hamilelik sırasında sağlık bir bebek doğumu için gereklidir. Folik asitin yetersiz olması durumunda, fetüste doğum kusurları riski artmaktadır. Sonuç olarak; hamilelik sırasında fıstık ezmesi tüketmek; doğum kusurları olasılığını azaltıp, sağlıklı doğumu teşvik eder.

• İyi Bir Magnezyum Kaynağıdır. Magnezyum vücudumuzdaki en öneli faktörlerden biridir. Fıstık ezmesi harika bir magnezyum kaynağıdır. ( 170 mg / 100 g ) Magnezyum; kas, kemik ve vücutta bağışıklığın gelişmesinde önemli bir rol oynar. Magnezyum, kan şekeri seviyesini dengelediği gibi, kan basıncı seviyesinin kontrol edilmesine de yardımcı olur.

• Zengin Potasyum Kaynağıdır. Fıstık ezmesi, elektrolit görevi yapan ve aynı zamanda vücuttaki sıvı dengesini sağlayan potasyum içerir. ( 70mg / 100 g ) Fıstık ezmesinin içerisinde büyük miktarda bulunan potasyum, kalp dostu bir elementtir.

• Safra Kesesi Taşı Riskini Azaltır. Safra kesesi taşı olasılığı üzerine yer fıstığı ve fındık tüketimi üzerine araştırmalar yapıldı. Yapılan çalışma sonuçları; yirmi yıldır düzenli olarak, ceviz ve fıstık ezmesi tüketen kadınların safra taşı geliştirme olasılığının azaldığını gösterdi.

• Fıstık Ezmesinin Diyet Lifi İçin Faydaları: Yer fıstığı ve fıstık ezmesi, diyet lifi ile doludur. Tek bir porsiyon veya yaklaşık 125 g yer fıstığı ve fıstık ezmesi sırasıyla; 12 g ve 20 g diyet lifi içerir. Diyet lifi eksiklikleri; bir dizi sağlık sorunu, diyabet, kolesterol gibi hastalıkların yanı sıra bazı kalp hastalıklarına neden olabilmektedir. Bu yüzden fıstık ezmesi tüketimiyle, vücudumuza diyet lifi alabiliriz.

• Daha İyi Kan Dolaşımı İçin Faydaları: Büyük bir demir, bakır, magnezyum ve potasyum kaynağı olan fıstık ezmesi, vücuttaki yeterli kan akışını sürdürmede etkilidir.

• Fıstık Ezmesinin Faydalarından Bir Diğeri Metabolizmayı Desteklemesidir. Fıstık ezmesi, vücudun metabolik faaliyetlerini düzenleyen aşırı miktarda niasin ( B3 vitamini ) ve manganez içerir. Manganez, zararlı amonyağın uzaklaştırılmasında görevli olan enzimleri teşvik etmesinin yanı sıra, hücreleri fizyolojik stresten korur. Niasin, hücre gelişiminin yanı sıra büyümeyi de düzenler.

• Kas Yapısına Destekte Bulunur. Fıstık ezmesi; vücut gücü ve kas yapısını korumak için son derece ideal bir besindir.

• Kilo Kaybı İçin Faydaları: Yapılan çok sayıda araştırma gösterdi ki; fıstık ezmesi yemek kilo verilmesine yardımcı olurken, boş kalori yeme isteğini de azalttığı gözlemlenmiştir. Ancak aşırı kalori tüketiminden kaçınmak ve önerilen yağ alımını aşmamak için ölçülü tüketilmelidir.

Fıstık Ezmesinin Tarihi

Meksika’daki Aztek, Peru’daki İnka İmparatorluklarında yer fıstığı, gıda olarak tüketilmiştir. Tarihteki ilk yer fıstığını tüketimleri bu İmparatorluklarda yapılmasına rağmen, fıstık ezmesi patentini 1884 yılında Kanadalı Marcellus Gilmore Edson (1849 – 1940) almıştır. Patent başvurusuna göre; fıstık ezmesi elde edilmesi için; önce kavrulmuş fıstıklar iyice ezilip, öğütücüde çekilir, ezme halini aldıktan sonra ise sert bir kıvam alana kadar şeker eklenirdi. Patentin alınmasından 10 yılda sonra yani 1994 yılında ise St. Louis’den George Bayle isimli bir iş adamı fıstık ezmesini üretip, satmaya başlamıştır.

Fıstık ezmesinin asıl, yaygın tüketimi ve popülaritesi; kahvaltılık gevrek üreticisi olan John Harvey Kellogg ile tanışmasıyla başladı. Kellogg 1898 yılında “ Besleyici ürünler üretim işlemi “ için bir patent aldı ancak fıstıkları kavurmak yerine haşlamayı tercih etti. Fıstık ezmesi ilk üretildiğinde, zengin insanların gıda ürünüydü ve pahalı sağlık merkezlerinde servis edilerek ünlü olmaya başlamıştı. Yüksek protein oranı ve çiğnenmeden yutulan bir yemeğe ihtiyaç olması nedeniyle; Kellogg, Batı Sağlık Merkezi Gelişme Kurumunda yer alan hastalara fıstık ezmesi verdi.

Kellogg’un Battle Creek Tırmahanesinde çalışmış olan; Joseph Lambert ve Doktor Ambrose Straub adlı personelleri tarafından ilk fıstık ezmesi makinesi geliştirilmiş ve 1903 yılında makinenin patenti alınmıştır.

Fıstık Ezmesi Çeşitleri

Fıstık ezmesinin; İngilizce chunky denilen ” çıtır ” ve İngilizce smooth yani ” pürüzsüz ” olmak üzere iki ana çeşidi vardır.

Çıtır fıstık ezmesine kalın çekilmiş fıstık parçaları eklenerek yapılan, ABD gıda yönetmeliklerinde ” peanut butter ” diye satılmaktadır. İçerisinde; %90 oranında fıstık, %10’luk kısmı ise, çoğu zaman tuz, tatlandırıcı ve hidrojene yağ gibi bir emülsiyon maddelerden oluşur.

ABD’de ” peanut butter ” olarak satılan fıstık ezmelerinin içerisinde; herhangi bir yapay tatlandırıcı, kimyasal koruyucu ve renk maddesi bulunmamaktadır.