Fok Balığı Nedir? Özellikleri Nelerdir? Fok Balığı Memeli Midir?

Fok balığı, hem karada hem de denizde yaşayan yüzgeçayaklılardır. Günümüzde bilinen 33 çeşit yüzgeçayaklı türü vardır. Yüzgeçayaklılar, mors, kürklü fok ve denizaslanı olmak üzere üç ana gruptan oluşur. Bunlar, dış kulakları olmayan ve kendilerini karada veya buzda sürüklemeye ihtiyaç duyan gerçek foklar olan morslar ve dış kulakları olan ve yüzgeçleri üzerinde hareket etmeyi başarabilen denizaslanlarıdır ve kürklü foklardır. Bu arada, morsların vücutlarının her yerinde kürk yoktur, ancak o kadar çok hassas bıyıkları vardır ki, bir insan bıyık stiline ilham vermişler. Fokların yaşayan en yakın akrabaları ayılardır ve foklardan yaklaşık 60 milyon yıl önce ayrılmışlardır.

Yüzgeçayaklılar, Dünyadaki her kıtada bulunabilir ancak genellikle soğuk su ortamlarında yaşarlar. Üzerlerindeki kalın yağ tabakaları sayesinde sıcak kalmayı başarabilen bu canlılar, bir kamyonetten daha ağır olabilirler. Fok balıkları, devasa güney deniz filinden nispeten incedir. Türler arasında birçok farklılıklar olsa da tüm fokların ayakları yüzgeç şeklindedir. Yüzgeçayaklı kelimesi de Latince pinniped kelimesinden gelir. Yüzgeç şeklindeki ayakları onları denizde iyi birer yüzücü yaparken, karada da hareket edebilmelerini sağlar. Bu yüzden yarı suda yaşayan deniz memelileri olarak kabul edilirler. Bu, genellikle çiftleşme ve doğum mevsimlerinde hayatlarının bir kısmını karada veya deniz buzunda geçirmeleri gerektiği anlamına gelir. Fok balıkları memeli midir? Sorusu bu canlıların en çok merak edilen konularından biridir. Fok balıkları bir hayvanı memeli yapan her şeye sahiptirler. En önemlisi, anne fok balıkları, bebeklerini, meme bezlerinden çıkan sütle beslerler. Özetle, fok balıkları memelidir.

Fokgiller ailesinin etobur familyasında bulunan deniz filleri gibi bazı türler, suda daha fazla zaman geçirerek, zamanla, nefeslerini iki saate kadar tutmak ve yiyecek aramak için yaklaşık 2 kilometre daha derine dalma yeteneklerini geliştirdiler.

Neredeyse tüm fok türleri deniz habitatına bağlı canlılardır, ancak bazıları yiyecek bulmak için haliçlere ve nehirlere girerler. Bu duruma bir aykırı örnek ise, tüm yaşamını Sibirya’daki bir tatlı su gölü olan Baykal Gölü’nde geçiren Baykal Fokudur.

Evrimsel olarak bakıldığında, fokların, ayılar, gelincikler ve su samurlarının yanı sıra kokarcalar, rakunlar ve kırmızı pandaları içeren hayvan grubuyla yakından ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Fok Balığı Memeli Midir?

Dilimizde fok balığı olarak adlandırılan bu canlı türü, hep kafalarda bir balık türü olarak düşünülmesine ve fok balığı memeli midir? Sorunun oluşmasına neden olmuştur. Birçok bilimsel kaynakta, fok veya yüzgeçayaklılar olarak adlandırılan fokgiller, balık ve deniz hayvanlarıyla beslenirler. Bazı insanlar fok balıklarını balina ve yunus balığı gibi bir balık türü olarak düşündüklerinden fokları da balık türü olarak düşünürler. Bu yüzde akıllarına fok balığı memeli midir? Sorusu gelir. Böyle düşünülmesinin sebebi fokların bacakları yerine, yüzgeçleri ve paletleri olması aynı zamanda suda iyi bir şekilde yüzebilmelidir. Ama bilinmelidir ki, foklar bir balık türü değildir ve foklar memelidir.

Fok balığı, sıcakkanlı, omurgalı ve kürkleri olan canlılardır. Anne fok balıkları, yavrularını, meme bezlerinden salgılanan sütle beslerler. Gerçekten de var olan fok sütü, var olan en zengin sütlerden biridir. Örneğin, balonlu fokun sütü o kadar yağla doludur ki, annenin bebeğini bağımsız bırakmadan önce sadece iki hafta emzirmesi yeterlidir.

Yüzgeç ayaklılar olarak da adlandırılan foklar, sadece memeli değil aynı zamanda deniz memeleri adı verilen özel bir gruba da dâhildirler. Bu memeliler, hayatlarının çoğunu suda, özellikle okyanusta geçirirler. Yüzgeçayaklılar, zamanlarının çoğunu suda yiyecek bir şey arayarak geçirse de, doğum yapmak, çiftleşmek ve kürklerini değiştirmek için karaya çıkarlar. Onları, tamamen suda yaşayan canlılardan ve karaya çıkarsa ölüm riski olan balina, yunus ve musurgillerden ayıran şeylerden biri de budur.

Fok Balıkları Tehlikede

 Fok balığı hakkında bilgiler edinerek bu canlı türünü yakından tanıdık. Özellikle bu canlı türü hakkında sıkça sorulan sorulardan biri olan fok balığı memeli midir? Sorusuna detaylıca yanıt vermiş olduk. Son olarak yaşamları tehlikede olan bu canlılar hakkında biraz bilinçlendirme notu ekleyelim.

Foklar, eski tarihlerden beri kürkleri için avcıların hedefinde oldular. Bu bazı fok balığı türlerinin neslinin tükenmesine neden oldu. Örneğin, Karayip fokunun 1970’li yıllarda nesli tükendi. Günümüzde avcılık daha kontrollü bir hâl almasına rağmen, hâlâ bu canlılar, yiyecek eksikliği, olta takımlarına dolanma, balıkçılarla çatışma, kaçak avlanma, iklim değişikliği ve kirlilik gibi birçok tehlikeyle karşı karşıyalar.

Nesli tükenmekte olan yüzgeçayaklı türleri:

• Akdeniz Foku: Akdeniz çevresindeki az bir popülasyona sahip olan bu hayvanlardan 700’den az var. Bu nedenle Dünyadaki en nadir fok türlerinden biridir.
• Ungava Foku: Quebec’in kuzeyinde bulunan nadir bir tatlı su fokudur. Bilim adamları, bu türün 100’den az kaldığına inanıyor.
• Saimaa Halkalı Foku:  Başka bir tatlı su fokudur ve sadece Finlandiya’daki Saimaa Gölünde bulunur. Bu türün, 400’den az kaldığı tahmin edilmektedir.
• Hawaii Foku: Bu hayvan Hawaii’ye özgü iki memeliden biridir. Diğeri Hawaii ağarmış yarasasıdır. Hawaii Foku da nesli tükenmekte olan fok türlerinden biridir.
• Yeni Zelanda Denizaslanı: Whakahao olarak da adlandırılan bu büyük yüzgeçayaklı, en nadir deni aslanlarından biridir. Phocarctos cinsindeki tek türdür. Nesli tükenmekte olan yüzgeçayaklı türleri arasında yer alır.
• Avustralya Denizaslanı: Aynı zamanda kendi cinsindeki tek tür olan bu denizaslanı, tuhaf üreme döngüsüyle bilinir. Nesli tükenmekte olan fok türleri arasında yer alır.
• Galapagos Kürklü Fok: Bu küçük fok, kürklü fokların en küçüğüdür. Sadece Galapagos Adalarında bulunur. Nesli tükenmekte olan fok türlerinden biridir.
• Galapagos Denizaslanı: Bu denizaslanı hem Galapagos Adalarında hem de daha az sıklıkla Isla de la Plata’da bulunur. En küçük denizaslanıdır ve ne yazık ki yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
• Mors: Bu karizmatik yüzgeçayaklı, dişleri ve devasa boyutuyla ünlüdür. Büyük bir erkek iki tondan fazla ağırlığa sahip olabilir. Bu tür de nesli tükenmekte olan yüzgeçayaklı türleri arasında bulunmaktadır.