Gediz Ovası Nerededir?
Gediz Ovası, Ege bölgesinde yer alan, büyük bir çoğunluğu Manisa’da bulunan bir ovadır. Gediz Ovası, Sarıgölden başlayarak, Manisa’nın batı kısımlarına kadar uzanmaktadır. 150 km uzunluk, 25 km genişliğe sahip ova, Türkiye’nin en verimli ovaları arasında yer alır.
Gediz Ovasının tarihine bakıldığında, MÖ 2000 yıllara kadar dayandığı görülür. Gıda ihtiyacının karşılanması için aktif olarak kullanılan ovayı; Hititler, Frigler, İyonyalılar, Lidyalılar, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Saruhanoğulları ve Osmanlılar olmak üzere pek çok medeniyet kullanmıştır.
Gediz Ovası nerededir? Sorusunu coğrafi konum olarak yanıtlayacak olursak, güneyinde bulunan Küçük Menderes Ovasından Boz Dağlar ile ayrıldığını, diğer kolunun ise kuzeyindeki Bakırçay Ovasından Yunt Dağları ile ayrıldığını söyleyebiliriz. Gediz Ovası’nın jeopolitik konumuna bakıldığında ise; Yunt Dağları, Bakırçay, Boz Dağlar ve Küçük Menderes arasında kalan bir ova olduğu görülür.
Gediz Ovasının bulunduğu bölge, tersiye döneminin sonunda oluşmuştur. Gediz Ovası, beş milyon yıl içerisinde çekim fayları nedeniyle yaklaşık 1 km alçalan bölge, Gediz Nehrinin taşıdığı tortular sonucu meydana gelmiştir.
Gediz Ovasında Yetiştirilen Ürünler
Gediz Ovasının sulanmasına Demirköprü Barajı katkı sağlamaktadır. Üreticiler, Gediz Ovası’nın kıraç kesimlerinde getiri bakımından turunç çeşitlerini ekimini denemişlerdir fakat yanmalar nedeniyle ürün hasat edememişlerdir. Bu sebeple kıraç bölgelerde, tahıl, baklagiller ve tütün üretilmektedir.
Yöre halkı sulanabilen alanlarda ise pamuk, meyve, sebze ve susam üretmektedirler. Gediz Ovasında yetiştirilen ürünler genel olarak; sultaniye üzümü ve mısırdır.
Ova etrafında yer alan önemli yerleşkeler; Manisa, Alaşehir, Akhisar, Salihli ve Turgutlu’dur.
Nehir Taşmaları ve Tehditler
Gediz Nehri’nin özellikle sık yağmur yağdığı dönemlerdeki taşmaları nedeniyle arazi ve hayvanlar büyük ölçüde zarar görmektedir. Günümüzde hala devam eden nehir taşmaları, nehire Cadı Gediz lakabı takılmasına neden olmuştur.
Bilinçsiz gübreleme, fabrika atıkları gibi birçok etken Gediz nehrini oldukça kirletmiştir. Bu nedenle araziler olumsuz etkilenmiş ve verimliliği azalmıştır. Çölleşmeye dönüşmeye başlayan bu durum nedeniyle doğa koruma derneği, kirlenmenin devam etmesi halinde ovanın tamamen kullanılamaz hale geleceğini söylemiştir.
Diğer bir tehdit ise, maliyeti düşürmek açısından yeryüzüne yakın yer altı sularının kullanılması sonucu obruk oluşmasıdır. Bu durum, arazinin uzun vadede verimliliğini kaybetmesine yol açmaktadır.
Gediz Ovasında Nüfus ve Yerleşke
Gediz Havzası toplam 17.000 km² ‘lik bir alanı kaplamaktadır. Yöre halkı, ekonomik ve endüstriyel faaliyetler ile sulamalı tarım alanlarının yer aldığı Gediz Ovasının verimli bölgelerinde yerleşmişlerdir.
Gediz Ovası, genelde tarım arası olarak kullanılsa da, Manisa, Akhisar, Turgutlu gibi il ve ilçelerin kurulması ovanın yapısını bozduğu gibi, Manisa’yı da 1.derece deprem bölgesi olarak tehlikeye sokmaktadır.
