Höyük Nedir?
Höyük bir arkeoloji terimi olup; insanların topraklara yerleştiği Neolitik çağda ele alınarak şehirlerin, köylerin ve kasabaların kalıntılarından oluşan yapay/suni, tepe ve yükselti anlamlarına geliyor.
Bilindiği üzere tarih var olduktan sonra; yangınlara, depremlere ve savaşlara tanıklık etmiştir. Bu olumsuz durumlar beraberinde yapıların yıkılmasına ve zarar görmesine neden olmuştur. Özellikle yerleşim bölgelerinde ki, yıkılan yapılan üst üste birikmesi sonucunda da; bir takım yayvan tepecikler oluşmuştur. Kısacası, çok eski olan yerleşim yerlerinin zaman içinde tepe biçimlerinde toprak yığınlarına dönüşen kalıntıları olarak biliniyor.
Höyükler Nasıl Oluyor?
Höyük, genel olarak evrelerle beraber üst üste gelen yerleşim yerleri birikimleridir. 1 ile 40 metre yüksekliklerle olmakla birlikte en fazla da 1000-1500 metrelik geniş alanlarda höyükler oluşurlar. Höyüklerin büyüklükleri, şekilleri aslında altta ki yerleşim yerinin hangi oranda devam ettiğine bağlı olarak değişiyor.
Höyüklerde ki hayatlar genel anlamda asırlarca sürüyor ve en çokta düzlük, verimli ovalarda ve topraklarda görülüyor. Denizlerin olduğu yerlerde, höyükler çok fazla görülmez. Anadolu’da höyük şeklinde ki kasabalar ve köyler çok fazladır…
Höyükler özellikle uygarlıkların araştırılmasında da oldukça önemli veri kaynaklarına sahiptir. Höyüklerin içerisinde ki en önem arz eden yerlerse, tümüslülerdir.
Tümülüs Nedir?
Önemli, özel kişilerin mezarlarına Tümülüs adı veriliyor. Krallar, zenginler, prensler, liderler Tümülüslerde gömülürler. Tümülüs mezarlar, yapay şekilde ki tepeciklerde yapılırlar. Özellikle medeniyet, dönem gibi farklılıkları Tümülüsler gösteriyor. İçyapıları çok farklıdır; mezar odaları düz alanın üzerine yapılır. Sonrada üzeri farklı talaşlarla ve topraklarla kapatılır. Tümülüs’ün asıl amacı; mezarın yerinin belirlenmesi ve hırsızlara ya da dıştan gelecek tehlikelere karşı da koruma altına alınmasıdır.
Höyüklerin Genel Olarak Özellikleri
Höyük, yayılım alanlarının içinde ki zamana göre; çömlek, çanak gibi farklı araçlardan oluşmuştur. Her höyük, yakını üstte olacak şekilde eskilere kadar uzanan katmanlaşmalardan oluşmuşlardır. Katmanların yerleşim evreleri, surları, biçimleri ve tabi ki dinsel yapıları da belli dönemleri belgelemiştir.
Orta Anadolu höyükleri içerisinde Neotik, tunç ve kalkolitik çağları yerleşmelerinde; Osmanlı, Selçuklu, Hitit ve Frig yerleşmeleri de görülür. Günümüzde ki bazı yerleşimlerde hatta höyüklerin üzerinde kurulmuştur.
