İstimalet Ne Demek? İstimalet Politikası Nedir?

İstimalet, gönül alma, hoşgörülü davranma gibi anlamlara gelmektedir. Günlük yaşantımızda pek duymamış olabileceğimiz bu kavrama tarih sayfalarında sıkça rast gelebiliriz. Osmanlı Devleti zamanında duyabileceğimiz bu kavram, bir kelimenin ötesine geçip bir politika olarak benimsenmiştir.

İstimalet kelimesinin anlamından da yola çıkılarak hoşgörülü davran politikası olduğunu anlayabiliriz. Osmanlı döneminde yaşayan çoğunlukta bulunan Müslümanların, azınlık olarak ifade edilen gayrimüslimlere karşı iyi niyetli ve hoşgörülü yaklaşmaları istenmiştir. İstimalet politikası, Osmanlı Devletinin bünyesine kattığı her topraktaki insanlar tarafından benimsenmesini istediği bir politikadır. İnsanların refat içerisinde yaşaması için geliştirilmiş olan bu politika, farklı görüşteki insanların yıllar içerisinde anlayışlı bir şekilde birlikte yaşamasına olanak sağlamış, başarılı bir politikadır.

İstimalet politikası, ilk olarak Orhan Bey tarafından, Rumeli’de alınan toprakları, Türkleştirmek ve İslâm’ı yaymak amacıyla uyguladığı bir stratejidir. Bu hedeflerin gerçekleşmesinde herhangi bir baskı olmaması, fethe dilen topraklardaki insanların, Türklük ve İslâm dinine bakış açısını değiştirmiştir. Uzun yıllar devam eden bu politika sayesinde halkların birbiriyle uyum içerisinde yaşaması sağlanmıştır.

İstimalet Politikası Kimlere Uygulanmaktadır?

İstimalet ne demek? Sözlük anlamıyla öğrenip, İstimalet politikası nedir? Sorusunun cevabıyla da bu stratejinin detaylarını öğrenmiş olduk. Halkın çıkarlarını gözeten ve uyum içinde yaşamalarını sağlayan bu politika sayesinde, gayrimüslimler halkın içerisinde rahat bir yaşam sürebilmiştir. Böylelikle farklı görüş ve inanışlardaki insanların kaynaşması ve iç içe yaşamaları sağlanmıştır.

Bu politikanın çıkış noktasında hedeflenen Rumeli’deki toprakların Türkleştirilmesi ve İslamlaştırılması iken, verimli sonuçlar alınmasının görülmesi üzerine Osmanlı döneminde genel bir politika halini almıştır. Bu sayede Müslüman olmayan kişilere karşı da hoşgörü duyulmuştur.

İstimalet Politikasının Amacı Nedir?

Osmanlı Devleti, kurulduğu zaman itibaren yayılmacı bir politika izlemiştir. Diğer devletlerin de izlediği bu politikaya ek olarak, toprağına kattığı yerlere barış, sevgi, hoşgörü götürmesi, İmparatorluğa doğru giden yolda en büyük kozu olmuştur. Osmanlı Devleti’nin klasik dönem uyguladığı istimalet politikası, Rumeli’ye geçişten sonra Balkanlara doğru devam eden fetih politikasının mimari olmuştur. Kazanılan topraklarda kalıcı olmanın önemi anlaşılmış ve bu yerleri daha iyi yönetmek için bu politika izlenmiştir.

İzlenen bu başarılı politika sayesinde bölgelerdeki gayrimüslim halkın ayaklanma ihtimali azalmıştır. Hoşgörü politikası olarak da bilinen bu politika, İslâm hukukuyla yönetilen Osmanlı Devletinin, fethettiği topraklarda yaşayan azınlıkların, dini ve kültürel yaşantısına karışmamayı amaçlamıştır.

Devlet, dini ve kültürel düşünceleri ne olursa olsun fethettiği topraklardaki halkın can ve mal güvenliğini sağlamış, hoşgörü ve eşitlik çerçevesinde halkın sevgisini kazanmıştır. Bu sayede, fethettiği topraklardaki egemenliğini arttırıp, geniş topraklar boyunca kalıcılık sağlamayı başarmıştır.

İstimalet Politikasının Sonuçları ve Faydaları

• Bu politika sayesinde, Osmanlı fetihlerinin sürekliliği sağlanmıştır. Yeni fetih edilen topraklarda bağlılık ve bütünlük perçinlenmiştir.
• Osmanlı topraklarında yaşayan halkın görüş, inanış, duygu ve düşüncesi ne olursa olsun barış içinde yaşayabilmeleri sağlanmıştır.
• İstimalet politikası sayesinde, yeni kazanılan topraklardaki halkın saygınlığı kazanılmıştır. Hoşgörü gören halk, daha rahat yönetebilmiştir.
• Osmanlı İmparatorluğu izlediği bu başarılı politika sayesinde, hızla toprak kazanmış ve çabuk genişlemiştir.
• İzlenen bu politikanın en başarılı yönlerinden biri de Avrupa ülkelerinin Osmanlı iç işlerine karışmasının önlenmiş olmasıdır. Özellikle Balkanlarda yer alan gayrimüslüm halka yönelik izlenen bu politika sayesinde, Avrupa ülkeleri, Hristiyan halkı ileri sürerek bazı konulara müdahil olamamıştır.