Katvan Savaşı
Büyük Selçuklu Devleti’yle Karahitay Devleti’nin arasında geçen Katvan Savaşı, Karahitaylılar’ın zaferiyle son bulmuştur.
Katvan Savaşı Nasıl Gerçekleşmiştir?
Savaşın tam olarak zemini 1137 senesinde, Büyük Selçuklu Devleti’nin himayesinde ki Batı Karahanlılara saldırarak onları yenmesiyle atılmıştır. Selçuklu Devleti ve Harzemşahlar arasında ki çatışmaları fırsat olarak gören Karahitay Devleti, devamlı Karahanlılara saldırmaya başlamıştır. Bu esnada da Karanlılarla onların himayesinde ki Karluklar arasında da çatışmalar çıkmıştır.
Karahanlılar bu dönemde Sultandan yani Ahmet Sencer’den yardım talep etmişlerdir. Karluklular’da, Yehlü Taşi sultanından yardım istemişlerdir. Yehlü Taşi’de Ahmet Sencer’in Karlukluları af etmesini istemiştir. Ahmet Sencer, bu isteği geri çevirerek ordusuyla birlikte Karahitay Devleti’nin üzerine yürümüştür.
Semerkant’ın kuzey tarafında yer alan Katvan Çölü’nde 2 devletin ordusu karşı karşıya geldi. 1141 yılının eylül ayında gerçekleşen bu savaşın galibi de, Karahitay Devleti olmuştur.
Katvan Savaşı Nasıl Bir Öneme Sahiptir?
Katvan Savaşı sayesinde Büyük Selçuklu Devleti ’de dağılmaya başlamıştır. Savaş öncesinde de Büyük Selçuklu Devleti; iç çatışmalarla, isyanlarla uğraşırken birde savaşın kaybedilmesiyle gücünü daha da kaybetmiştir. Yenilgiyle beraber, Ceyhun Nehri’nin öte tarafında ki Çin Devleti’ne kadar varan Selçuklunun tüm toprakları kaybedildi.
Ordunun maneviyatı ve gücü, devletinde siyasi otoritesi çok fazla zarara uğramıştır. Hatta bu yenilgiyle birlikte; Gurlularla Harzemşahlar’da isyan başlattılar. İslam dünyası da bu olayla birlikte; ekonomik, siyasi ve toplumsal sorunlarla tam anlamıyla karşı karşıya gelmişlerdir.
Katvan Savaşını kazanan Karahitaylılar’ın artık önünde hiçbir engel kalmayınca da, Maveraünnehir’in tamamı olmak üzere Semerkant’ı ele geçirmişlerdir. Bu esna da, Batı Karahanlı Devleti’ni esir aldılar.
Katvan Savaşı’nın Yaşanmasında ki Ana Nedenler Nelerdir?
1130’da Türk düşmanı olan Moğolların soyundan olan Karahitaylar, Yehlü Taşi’nin önderliğinde Karahitay Devleti’ni kurarak, eski devletlerinde olan toprakları ele geçirmek istiyorlardı. İlk olarak, Kuzey Çin2de ki topraklara saldırdılar. Burada başarılı sonuçlar elde edemeyince de Doğu İran ve Mavearünnehir’e saldırdılar. Aslında Karahitay Devleti bu hareketleriyle tam bir yayılmacı olarak politika uyguluyordu. Hatta bu etken tam da Katvan Savaşı yaşanmasının ana nedeni olmuştur.
Selçuklu Devleti’nin Savaşa girmesinde ki ana nedense, Karahitaylılar’ı durdurmaktı… Çünkü Karahitay Devleti, devamlı saldırılar düzenliyordu bunu engelleyebilmek adına da Selçuklu Devleti savaşa girmiştir. Hatta Karahanlılarla Karlukların aralarında ki yaşanan siyasi çekişmelerde, Karahitay Devleti ile Selçuklu’nun kaşı karşıya gelmesine neden olmuştur. Özellikle Karluklar Karahanlılar’a karşı Karahitay Devletini kışkırtmış; Karahanlılarsa Karluklara karşı Selçuklu’yu kışkırtmıştır.
Katvan Savaşı Nasıl Sonuçlanmıştır?
Katvan Savaşı sonucunda Büyük Selçuklu Devleti, 30.000 gibi büyük bir rakamda kayıplar vermiştir. Sultan Ahmed Sencer’de savaşın sonunda kaçmıştır. Eşi başta olmak üzere emirleri de esir Karahitay Devleti tarafından alınmıştır.
Yenilgi sonrasında Büyük Selçuklu Devleti’nin itibari, otoritesi zayıflayarak, Ahmed Sence ölünce de tamamen dağılmıştır. Büyük Selçuklu Devleti yıkılınca da; Kirman, Horasan, Irak ve Suriye bölgelerinde de Anadolu Selçuklu Devleti kuruldu.
