Kil Nedir? Nasıl Oluşur? Kullanım Alanları Nelerdir?

Kil, doğada bol miktarda bulunan, çapları 0.005 milimetreden az olan parçacıklara verilen isimdir. Bu malzemeyi, saf halde bulmak çok zordur. Genellikle kalker, silis, mika, demir oksit minerallerinden oluşur. Kaya, topraklar, seramik küller, çamurtaşlar, buzul killeri ve derin deniz killerinden oluşur.

Kil, sarımtırak, kırmızımtırak, esmer gibi renklere sahiptir. Bu özelliğini, bileşimindeki yanıcı maddeler verir. Yapısı itibariyle su çekme özelliğine sahip olduğu için daima nemlidir. Başka toprak malzemeleri, bu malzeme gibi öneme ve geniş bir kullanım alanına sahip değildir. Bu malzeme, çok çeşitli endüstrilerde kullanılır. Toprak olarak neredeyse her yerde görmek mümkündür. Bitkilerin büyümesi için gerekli olan yapıdan, tüm Dünya yüzeyine kadar neredeyse tüm yaşam alanında karşılaşmak mümkündür. Gözeneklilik, havalandırma ve su tutma sağlarlar ve potasyum oksit, kalsiyum oksit ve hatta azot rezervuarıdırlar.

Kil ne demek? Sorusunu bu malzemenin tanımı ve yapısı hakkında bilgi sahibi olarak detaylı olarak yanıtlamış olduk. Kil ne işe yarar? Sorusunun yanıtı için hem günümüze hem de geçmiş bakabiliriz. İnsanlık tarihindeki geçmiş medeniyetlere baktığımız zaman, çanak çömleklere baktığımız zaman kullanımının ne kadar eskiye dayandığını görürüz.  Yapı malzemesi olarak en erken zamanlardan beri inşaatta (pişmiş ve kerpiç) olarak tuğlalar kullanılmıştır. Saf olmayan killer, tuğla, fayans ve daha sert çömlek türlerinin yapımında kullanılabilir. Granit kayaçlardan elde edilen bir kil türü olan kaolinin, kâğıt kaplama ve dolgu işlemlerinde kullanıldığınızı görebiliriz. Bu, kağıda parlaklık verir ve opaklığı arttırır. Bunun dışında, ateş tuğlası, kimyasal eşya ve cam için eritme kalıpları dâhil olmak üzere refrakter malzemelerde ısıya karşı direnci arttırmak için diğer malzemelerle birlikte kaolin kullanılır.

Saf olmayan bir kaolin çeşidi olan fuller toprağı, uzun zamandır yün ovmada kullanılmıştır. Kauçukta birleştirme, kil ilavesi aşınmaya karşı direnci arttırır ve kalıplamada yaşanan sorunları ortadan kaldırır.

Kil Nasıl Oluşur?

Kil Nedir? Sorusunu cevabını öğrenmek bu malzemeyi tanımak için yeterli olmayabilir. Bu malzeme hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için nasıl oluştuğu ile ilgili de bilgi edinmemiz gerekir. Kil, genellikle akarsuların veya nehirlerin aktığı bölgelerde yerden gelir. Minerallerden, bitki ve hayvanların doğal yaşamından, toprağın tüm bileşenlerinden yapılır. Zamanla, su basıncı flora, fauna ve mineral kalıntılarını parçalayarak ince parçacıklara toz haline getirir. Daha büyük parçacıklar kayalardan, kumdan süzülür ve silt kil yataklarına yerleşir. Siltin kaynağından ne kadar uzağa gittiğini ve siltin ne kadar saf olduğu türünü belirler.

Çoğu kil minerali, kayaların su, hava veya buharla temas ettiği yerlerde oluşur. Bu durumlara olarak bir yamaçta havalandırma kayaları, deniz veya göl diplerindeki tortular, gözenek suyu içeren derin gömülü tortular ve magma (molten kaya) ile ısıtılan suyla temas eden kayalar örnek olarak gösterilebilir. Bu ortamların tümü, önceden var olan minerallerden kil minerallerinin oluşumuna neden olabilir.  Feldspat, yaygın olarak kil oluşturan minerallerden biridir ve yer kabuğunun yaklaşık % 60’ını içerir.

• Birincil Kil: Yapımı sırasında kil koyulur. Safsızlık almazsa, çoğunlukla beyaz (kaolin kili) olacaktır. En saf, en beyaz kili yapan alümina, silika ve kimyasal sudan oluşur. Artık kil olarak da bilinir.
• İkincil Kil: Kil parçacıkları, başlangıçta oluştukları yerden hareket eden feldsparların ayrıştırılmasıyla, akarsulardaki, nehirlerdeki su ile yapılır. Buzullar ve diğer mineraller, organik maddeler gibi safsızlıkları alırlar. İşlemden çıkarılmadan önce ve sonra bronz, kahverengi, krem veya kırmızı renklere sahip olurlar. Ne kadar demir olursa o kadar koyu olur. Sedimanter kil olarak da bilinir.

Kil Kullanım Alanları

Bu malzemenin, mühendislikte çok çeşitli kullanımlar alanları vardır. Toprak barajları, gözenekli toprağa uygun kil malzemeleri eklenerek suya geçirimsiz hale getirilir. Yine kanallardaki su kaybını önlemek için de eklenebilir.

Temel hammaddeleri, portland çimento kireçtaşı ve killerdir, genellikle saf değildir. Asit işleminden sonra killer, su yumuşatıcıları olarak kullanılmıştır. Kil çözeltiden, kalsiyum ve magnezyum çıkarır, sodyumun yerine geçer. Önemli bir kullanımı da sondaj çamurudur.

Kil kullanım alanlarından bazılarına göz atalım.

1.     İnşaat

Farklı özellikleri nedeniyle inşaatlarda kullanılmıştır. İnşaat amaçları için gerekli olan tuğla yapımında kullanılmıştır. Bu tuğlaları oluşturmak için güneşte veya yanan ateşte kurutulur.

2.     Seramik

Su ile karıştırıldığında seramik oluşturma özelliğine sahiptir. Bunun nedeni, farklı şekil ve yapılara kalıplanabilme yeteneklerine sahip olmalarıdır. Ayrıca tencere, pipo gibi ev eşyaları ve diğer faydalı eşyaların yapımında da kullanılır. Bunun yanı sıra seramik karo ve mutfak tezgahı imalatında da kullanılmaktadır.

3.     Bitki Yetiştirme

Bu toprakta bulunan parçacıklar bitki yetiştirmek için kullanılır. Bunun nedeni, bu toprağın doğada temas halinde olması ve bitki yetiştirmede önemli olan yeterli havayı tutma eğiliminde olmasıdır. Tüm bitkiler bu toprak kullanılarak yetiştirilemez. Bu toprakta iyi yetişen bitkilerden bazıları arasında demirhindi, elma ve karaağaçtır.

4.     Çanak Çömlek

Bu toprağın en bilinen kullanımı budur. Bu kullanım, çömlekçiler için en uzun süre geçim kaynağı olmuştur. Kalın bir kütle oluşturmak için suyla karıştırılır ve daha sonra farklı şekil ve boyutlarda kalıplanır. Kalıplanan parça daha sonra fırından veya içinde bulunan nemi çıkarmak için ısıdan geçirilir, böylece sert kalır.

5.     Tıp

Tıbbi bir seçenek olarak kullanılmıştır. Bu toprakta bulunan mineral içeriği, mide rahatsızlıklarına ve yaralı enfeksiyonlara rahatlama sağlamaya yardımcı olur. Yaralardaki bakterileri öldürmede etkili olan minerallere sahiptir.

6.     Yüz Maskesi

Güzellikte en uzun süredir kullanılan malzemelerden biridir. Yüz maskesi olarak kullanılan harika bir cilt bakım maddesidir. Bu, eski uygarlıklar tarafından yüzyıllardır kullanılmıştır. Günümüzdeki cilt için kullanımından yararlanmanın en iyi yollarından biri, onu yüz maskesi olarak kullanmaktır.

7.     Engeller Oluşturmak

Erozyona ve neme karşı bir bariyer biçimi olarak kullanılmıştır. Bu toprağın sertliği, onu erozyona ve neme karşı bariyerler oluşturmak için mükemmel bir toprak türü yapar.

8.     Toprak Barajlar Yapmak

Toprak barajların yapılmasına yardımcı olmada önemli bir rol oynar. Bu toprak barajlar, içinden su geçmeyecek şekilde yapılmıştır. Tüm yapılan gözenekli zemine uygun kil malzemelerinin eklenmesidir. Yapılacak olan eklemelerle,  kanallardaki su kaybı da azaltılabilir.