Kırım Savaşı’nın Tarihi: Kırım Savaşı’nın Nedenleri ve Sonuçları

Kırım Savaşı, 4 Ekim 1853 – 30 Mart 1856 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında gerçekleşmiş, tarihin ilk modern savaşıdır. İlk modern savaş olarak bilinmesinin sebebi: yüzbinlerce askerin ve mühimmatın, on binlerce kilometre uzağa taşınması için askeri amaçlı demiryollarının yapılması, telgraf hatlarının çekilmesi, zırhlı buharlı gemilerin kullanılmasından dolayıdır.

Kırım Savaşı, Rus İmparatorluğunun başında yer alan deli olarak nitelendirilen Çar I.Petro’nun, sıcak denizlere inme politikasını gerçekleştirmek üzere 1853 yılında harekete geçmesiyle başlamıştır. Sıcak denizlere inme uğruna harekete geçen Rus imparatorluğu; Eflak ve Boğdan’ı işgal etmiştir, verilen ültimatomlara kulak asmayan Rus İmparatorluğu, Kırım Savaşına neden olmuştur. Rusya’nın sıcak denizlere inmesi demek, Avrupa’daki dengeleri değiştirebilmesi demek olduğu için, Avrupalı Devletler, Viyana’da konferans düzenleyip durum hakkında karar almak istese de net bir sonuca varılamamıştır. Konferanstan net bir sonuç çıkmasa da, savaşın başlamasıyla Avrupalı Devletler, Osmanlı’nın yanında yer almışlardır.

Kırım Savaşı’nın Özeti

Kırım Savaşı başladığında, Osmanlı Devleti Balkanlar’da başarılı olmuştur. 30 Kasım 1853’de Batum’a yardım götüren Osmanlı donanması, Rus donanması tarafından Sinop açıklarında batırılınca, Boğazlar durumunu tehlikeye düşmüştür. Avrupalı devletler telaşlanıp, Rusya’ya tekrar ültimatom verdiyse de, Rusya geri adım atmamıştır. Bunun üzerine Rusya’nın en büyük rakibi olan, İngiltere ve Fransa’da, Osmanlı Devletinin yanında savaşa girmişlerdir.

Osmanlı İmparatorluğu’nun tarafında; Mısır Hidivliği, Tunus Beyliği, Fransız İmparatorluğu, Birleşik Krallık, Sardinya Krallığı, İsviçre Gönüllüleri ve Çerkesya Konfederasyonu savaşa katılmıştır. 3 yıl süren Kırım Savaşı neticesinde, Rusya yenilerek barış yapmak zorunda kalmıştır. Barışın şartlarının görüşülmesi için 1856 yılında Paris’te düzenlenen kongrede Paris Barış Antlaşması imzalanmıştır.

Rusya’nın, sıcak sulara inme arzusu, 1848 yılında Avrupa’nın ihtilaller sonucu karışmasından cesaret alması ve Osmanlı Devleti’nin askeri yönden güçsüz kaldığı bir döneme denk gelmesiyle körüklenmiştir. Her ne kadar Rusya, Karadeniz’i kontrol altına alma ve Akdeniz’e doğrudan erişim sağlama gibi hedeflerine ulaşamasa da, Osmanlı Devleti’nin Rusya’ya tek başına karşı koyacak güçte olamaması, Fransa ve İngiltere’ye muhtaç olunmasına neden olmuştur. Bu durum Osmanlı Devletinin ileride iç işlerine karışılmasına giden yolun kapısını açmıştır.

Kırım Savaşının Nedenleri ve Sonuçları

Kırım Savaşının nedenlerinden en önemlisi; Filistin’deki, Katolik ve Ortodokslar arasında çıkan sorunlar gibi gözükse de asıl neden; Rus İmparatorluğunun, Osmanlı Devleti’ni “ hasta adam “ olarak nitelendirilip, güçsüz olduğu bir dönemde kendi çıkarlarına göre parçalaması isteğidir.

Rusya, sıcak sulara inme arzusu gerçekleştirme ve Osmanlı Devletini kendi çıkarları doğrultusunda parçalama isteğini, İngiltere ile paylaşarak, İngiltere’yi kendi safına çekmek istediyse de, İngiltere bu teklifi kabul etmemiştir. İngiltere’nin çıkarlarına uymayan bu durum üzerine, Rusya tek başına hareket ederek Kırım Savaşını başlatmıştır.

Kırım Savaşı sonucunda:

• 1856 yılında Paris Antlaşması imzalanmıştır.
• Müslüman bir devlet olan Osmanlı Devleti, uluslararası arenadaki varlığı hukuken kabul edilmiştir.
• Kırım Savaşı sonrasında, harita üzerinde bir değişiklik olmasa da, dengelerde değişiklikler olmuştur.
• Rusya’nın sıcak denizlere inme isteği ve Osmanlı Devletini parçalama planı suya düşmüştür.
• Rusya’nın Avrupa’daki gücü kurulmuştur, Fransa üstün bir duruma gelmiştir.
• Osmanlı Devleti, Kırım savaşı kazanmış ve savaş sonrası herhangi bir toprak elde edememiştir.

Kırım Savaşı’nın Önemi

• Avrupalı Devletlerin, Osmanlı tarafında yer alması, Osmanlı Devleti’nin Avrupa Devleti olarak sayılmasını sağlamıştır.
• Osmanlı Devleti’nin, Kırım Savaşındaki yetersizliğini gören Avrupa Devletleri; Osmanlı Devletinin çöküş dönemini fırsat bileterek, Islahat Fermanında yer alıp, Osmanlı’nın iç işlerine karışmayı kendine hak bilmişlerdir.
• Kırım Savaşı sırasında Osmanlı Devleti, İngiltere’den borç alarak, ilk dış borçlanmasını yapmıştır.
• Rusya, Osmanlı Devleti’ni tek başına parçalayamayacağını net bir şekilde anlamıştır.
• Telgraf, demiryolları gibi önemli teknolojik gelişmeler ilk defa Kırım Savaşında kullanılmıştır. Telgraf sayesinde, Kırım Savaşında yaşanan tüm gelişmeler, kısa bir sürede, ilgili devletlerin hükümdarlarına iletilmiştir.
• Modern savaşlardan biri olan Kırım Savaşında birçok yeniliğe imza atılmıştır. Bu yeniliklerden biri de; Dünyanın ilk savaş fotoğraflarının Kırım Savaşında çekilmiş olmasıdır.