Köpek Balıkları Ne Yer? Nerede Yaşarlar?

Köpekbalıkları keskin dişlere sahip yırtıcı hayvanlardır. Hızlı ileri yüzmek ve aynı anda avını yakalamak için yaratılmışlardır. Bence eşsiz yaratıklar. Bu yazımızda köpekbalıkları hakkında detaylı bilgilere değineceğiz.

Köpek balığı, kıkırdaklı balık sınıfında yer alan yırtıcı bir balık türüdür. Yaklaşık 400 milyon yıldır varlıklarını sürdüren köpek balıkları, taksonomik olarak 14 – 30 aileye ayrılmış, 400’den fazla türe sahiptir.

Denizlerin korkulu rüyası haline gelen köpek balıkları nedeniyle insanoğlu, yüzmek için denizin derin noktalarından uzak durmayı tercih eder. Yırtıcı bir tür olan köpek balığı ne ile beslenir, insanlara saldırır mı? Gibi merak edilen soruları yanıtlayacağız. Tüm bunlardan önce köpek balıklarını biraz daha yakından tanıyıp, onlar hakkında detaylı bilgi sahibi olalım.

Köpekbalıklarının Tarihi

Tam olarak bilmiyorlar, ancak Placodermi’nin soyundan geldikleri varsayılıyor. Bu, yaklaşık 400 milyon yıl önce dünyada yaşamış bir balık türüdür. Placodermi’nin kemik zırhı vardı ve bilinen en eski, alt çeneli balıktır. Köpekbalıkları büyük olasılıkla bu heybetli tarih öncesi hayvanların soyundan geliyor.

Köpek Balıkları Nerede Yaşarlar?

Hem okyanuslarda hem tatlı sularda yaşayabilen köpek balıklarına; Tropik sular, kuzey denizler ve Akdeniz’in derinlerinde rastlanır. Soğuk sudan hoşlanan köpekbalıkları ise derin okyanuslarda veya Kuzey veya Güney Kutbu çevresinde yüzerler.

Köpek balıkları genelde; Avusturalya, Yeni Zelanda, Güney Afrika ve Amerika Birleşik Devletlerinin güneydoğu kıyılarında görüntülenir.

Köpek Balıkları Ne Yer?

Genelde etçil olan köpek balıkları; kendinden küçük diğer köpek balıklarını, balıkları, kalamarlar, ahtapotları, kabukları, diğer omurgasızlarla beslenirler.

Daha yırtıcı bir tür olan acımasız beyaz köpek balığı ( boyu 6 metre) ise; foklara, yunuslara ve deniz kaplumbağalarına da saldırmaktadır. Beyaz köpek balığını, etçil bir beslenmeye sahip olduğu için zaman zaman insanlara saldırdığı da olmuştur.

Soğuk derin suların halsiz köpek balığı olarak da nitelendirilen Grönland köpek balığı; foklar, büyük balıklar hatta yüzen ren geyikleriyle beslenir, bu köpek balığı türü balina leşlerini de temizleyebilir.

Balina köpek balığı ve büyük cam göz köpek balıkları, diğer köpek balığı türlerinin aksine etçil değillerdir. Bu köpek balığı türleri; solungaç tırmıklarıyla denizde süzülen planktonlarla beslenirler.

Köpek Balıklarının Fizyolojik Yapısı

Vücutları fuziform şeklinde olan köpek balıklarının her iki tarafındaki solungaç yarıkları vardır. Bu yapısıyla normal bir balığa benzeyen köpek balıkları bazı özellikleriyle sıradan balıklardan farklılaşırlar.

Bazı istisna türdeki köpek balıkları hariç, genelde donuk gri renkli ve diş benzeri pullarla kaplı sert bir deriye sahiptirler. Genellikle kaslı, asimetrik, kalkık bir kuyruğa sahip olan köpek balıklarının; sivri yüzgeçler, hilal şeklinde bir ağzı ve ağzının içerisinde sivri üçgen tehlikeli dişleri vardır.

Köpek balıklarının yüzme kesesi olmadığı için, sürekli yüzerek hareket halinde olmalıdırlar.

Köpek Balığı Türleri

Köpek balığı türleri; gri, krem, kahverengi, sarı, arduvaz veya mavi renktedirler, bu renklerin üzerinde lekeler, şeritler ve çıkıntılar şeklinde de desene sahiptirler. En tuhaf köpek balığı çeşidi, çift başlık çekici andıran kafalarıyla, çekiç başlı köpek balığıdır. Her iki sapta bir gözü olan çekiç kafaları, deri kanatları vardır.

Balina köpekbalığının uzunluğu 18 metreyi bulabilir, bu uzunluğuyla başka bir türdeki büyük köpek balıklarından 4 metre daha uzun yapıdadır ve köpek balığı türleri arasında en uzun olandır.

Köpek Balıklarında Üreme

Köpek balıkları döllenme yoluyla ürerler. Erkek köpek balığı, yüzgeçlerde türetilen özel çiftleşme organlarını ( claspers ) kullanarak, dişiye sperm verir. Pek çok türde, genç köpek balığı, dişinin içerisindeki yumurtalardan çıkar ve canlı olarak doğar.

Bazı köpek balığı türlerinde ise, tıpkı insanlarda olduğu gibi rahimdeki yumurta, anneye plasentayla bağlanarak beslenebilir. Bazı köpek balığı türlerinde ise, kardeşlerden biri, diğerini daha doğmadan tüketebilir.

Balina köpekbalıkları; bir kerede en fazla yavru Dünya’ya getiren türdür. Bir defada 100 adet yavru Dünya’ya getirebilirler.

Köpek Balıklarının Özellikleri

Denizlerin en yırtıcı balığı olan köpek balığı hakkında bilinmesi gereken pek çok şey vardır. Köpek balıklarının özellikleri şunlardır:

• Köpek balığının 465 civarı türü bulunmaktadır.
• Deniz besin zincirinin en üst seviyesinde yer alırlar.
• Esnek bir kıkırdak yapısına sahip, hafif kemiksi bir dokuya sahiptirler.
• Vücutlarının her iki tarafında yer alan 5 ila 7 solungaç yarığıyla nefes alıp verirler.
• Köpek balığının en belirgin ve bilinmeyen özelliklerinden birisi de, dişlerini belirli periyotlarda kendiliğinden yenilemesidir. Dolayısıyla dişleri herhangi bir darbeye maruz kalarak zarar görürse, aynı yerden yeni bir diş gelmektedir.
• Köpek balıklarının üst derisi koyu renk, alt kısmı ise açık renklidir. Bu sayede suyun içerisinde avına yaklaşırken kamufle olup saldırısını kolayca düzenleyebilir.
• Koku alma duyusu hat safhada olan köpek balıkları, deniz içerisindeki çok uzak bir noktadaki kan damlacıklarının kokusunu rahatça alabilir ve oraya yönlenebilirler.
• Köpek balıkları; dibe çökmemek adına sürekli hareket halinde olsalar da, özellikle akşamları ve geceleri seri hareketlerle avlanırlar.
• Köpek balıkları genelde yalnız yaşarlar, yalnızca üreme dönemlerinde bir araya gelirler.
• Yaşam süreleri 20 ila 30 yıl arasındadır.
• Köpek balıkları, balıklar arasında en büyük beyne sahip olan balık türüdür.
• Köpek balıklarının dişleri kendiliğinden florür kaplı olduğu için, dişlerinde çürük oluşmaz.

Köpek Balıkları İnsanlara Saldırır Mı?

Hepimizin denizlerde yüzerken, bu canlılarla aynı yeri paylaştığımız düşüncesi aklımıza geldiğinde, cevabı en çok merak edilen o soru aklımıza gelir; köpek balıkları insanlara saldırır mı?

İnsanlar, köpek balıklarının pek ilgi alanına girmese de, zaman zaman Dünya’nın belirli bölgelerinde, köpek balıkları tarafından insanlara saldırıldığı da bir gerçektir.

Özellikle Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika ve bazı diğer yerlerdeki köpek balıkları, insanlara karşı kıyılarda büyük bir tehlike olarak nitelendirilir. Bunun için halk plajlarına kuleler ve gözcüler koyularak, ağı takip etmeleri görevi verilir, çan ve siren yoluyla da uyarı yapmaları istenir. Avustralya kıyılarında; şamandıra ve çapalar arasında her ne kadar dibe dokunmasa da, ağ örgüsü kullanılıyor. Kurulan bu solungaç ağları; basit ve etkili bir kontrol sağlıyor.

En çok korkulan türlerden biri olan beyaz köpek balığı türü de Amerika kıyı sularında yoğunluktadır. Amerika Birleşik Devletlerinin güneydoğu kıyılarında mevsimsel saldırılarak olduğu kanıtlanmıştır.

Köpekbalıkları Neden İnsanlara Saldırır?

Köpek balıklarının insanlara yönelik saldırıları; acıktığında tacize uğradığında veya bazı durumlarda bölgeyi savunduğunda meydana gelir.

Günümüzde köpek balıklarıyla her karşılaşma saldırı olarak nitelendirilmiyor, bunun yerine bu karşılaşmalar detaylı olarak ele alınarak dört kategoride inceleniyor.

1. Köpek balığı manzaraları
2. Isırık olmayan ancak bir kayık, sörf tahtası veya başka bir nesneyle teması gerektirebilecek köpek balığı karşılaşmaları
3. Ölümcül olmayan yaralanmalara neden olan köpek balığı ısırıkları
4. Ölümcül köpek balığı ısırıkları

Bu raporlamalarla daha net bulgular elde edilmeye başlanmıştır. Başlarda gerçekleşen ve sebebi bilinmeye köpek balığı saldırıları artık daha net bir şekilde anlaşılmaya başlanmıştır. Köpek balıklarının insanlara saldırma nedenleri şu şekilde açıklanabilir:

• Provokasyon; İnsanların suda yaptığı tekme ve çarpma titreşimler ( Bu hareketler köpek balıkları için yaralı bir balığın düzensiz hareketleri olarak algılanıp, bu hareketler bağdaştırılır. )
• İnsanların su da zıpkınla balık avlaması, insanın yaralanması ve kadınların menstrüasyon nedeniyle oluşan kan sızıntıları.

Dünya çapında yılda yaklaşık 100 köpek balığı saldırısı gerçekleşmektedir. Yaralanmaların çoğu alt uzuvlarda ve kalçada meydana gelmektedir. Bu saldırıların yüzde %25’inden daha azı, büyük ölçüde kanama ve şokun bir sonucu olarak ölümle sonuçlanır.

Son olarak, köpek balığı saldırılarının, diğer su kazalarından çok daha az sıklıkta olduğu da unutulmamalıdır.