Mezolitik Dönem Nedir? Mezolitik Dönemde Üretilen Aletler Nelerdir?

0 573 2 dakika okuma süresi

Mezolitik Dönem, Kuzey Taş Devri olarak da bilinir. Mezolitik dönem insanın gelişiminin Paleolitik ve Neolitik dönem arasına giren bölümüdür. Tarihçiler bu dönemi M.Ö. 22.000 – 10.000 yıl öncesine kadar sayarlar.

Mezolitik Dönem olarak da anılan bu dönemin diğer bir ismi ise; Epipaleolitik dönemdir. Bazı kaynaklardan Mezolitik Çağ olarak da isimlendirilen bu dönem; Paleolitik Dönem (Kaba Taş Devri) ile Neolitik Dönem (Cilalı Taş Devri) arasındaki geçiş dönemidir.

Mezolitik Dönem ne demek? Olarak sözlük anlamına bakıp kelime kökenlerini incelediğimizde; mesos yani orta kelimesi ile lithos yani taş kelimelerinin birleşiminden oluştuğunu görürüz. Dilimize; Orta Taş Devri olarak çevrilen bu dönem, arkeologlar tarafından Epipaleolitik Dönem olarak da adlandırılmaktadır.

Mezolitik Dönem Nerede Gerçekleşti?

Mezolitik, Paleolitik ve Neolitik arasında bir geçiş dönemiydi. Özellikle tarımsal ekimin başlaması ve insan gruplarının yerleşikleşmesi ile karakterize edildi. Bir petroglifte tasvir edilen insanlar ve hayvanlar, Mezolitik’in tipik temsili. Sibirya, Rusya’daki Altay Dağları.

Mezolitik Dönemin Özellikleri Nelerdir?

10.000 yılları arasında gerçekleşti ve MÖ 5.000’e kadar sürdü, bu geçiş dönemi, topraklarda çeşitli jeolojik ve iklimsel değişikliklerin olduğu, tarih öncesi insanın yaşamında ve tarihinde çeşitli değişikliklerle işbirliği yaptı.

İnsanların yaşamış olduğu bu dönemler gelişen birtakım olaylar neticesinde, bir dönem biterken, diğer dönem başlamıştır, dolayısıyla her dönemin de kendine göre bazı ayırt edici özellikleri olmuştur. Paleolitik Dönemde yer alan buzul çağlarının sona ermesi, iklimin ısınması ve uygun ekolojik ortamın oluşması Mezolitik Dönemini başlangıcının temellerini oluşturmuştur. İklime uygunluk gösteren yeni ekolojik ortam sayesinde; yeni bitki ve hayvan türleri ortaya çıkmış ve çeşitlilik oluşmuştur.

Mezolitik Dönemin özelliklerine baktığımız zaman; sadece hayvan ve bitki türlerin oluşan çeşitlilik değil, bunların sonucunda insanlarında farklı yaşamsa faaliyetler gösterdiği gözlenmiştir. Paleolitik Dönemdeki buzulların erimesi sonucu, insanlar Mezolitik Dönem başlangıcıyla birlikte genişleyen sulak alanlar etrafında yerleşim yerleri kurmaya başlayıp, doğada yetişen tahılları biçme ve öğütme faaliyetlerine başlamışlardır.

Mezolitik Dönemin özelliklerinden olan bu faaliyetler aynı zamanda bir sonraki çağ olan Neolitik Çağa da zemin hazırlamıştır. Mezolitik Dönemdeki, doğada yabani olarak yetişen tahılları biçme öğütme faaliyetleri, neolitik çağda; bu tahılların yetiştirilmesini de kapsayacak şekilde tarımsal faaliyetlere dönüşmüştür.

Mezolitik Dönemin özelliklerinden diğerleri ise; gıda birikimine başlanması, mağaralarda çizilen resimler ile ilk resim sanatının ortaya çıkmasıdır. Ayrıca bu dönemde, köpek ilk evcil hayvan olarak görülür.

Mezolitik Dönemde Üretilen Aletler

Mezolitik Dönemde her ne kadar tarımsal faaliyetlerin temeli atılmış olsa da, Paleolitik Dönemde gerçekleştirilen avcılık ve toplayıcılık gibi insanlığın varoluşundan beri devam eden temel faaliyetlerden vazgeçilmemiştir.

Mezolitik Dönemin özelliklerinden biri de, bu dönemi özgün kılan mikrolit adlı küçük taş aletleri olmuştur. Her ne kadar Paleolitik Dönemde de birtakım aletler yapılsada, Mezolitik Dönemde daha ayrıntılı ve ince işçilik gerektiren mikrolit adlı küçük taş aletler, bu dönemin en çok dikkat çeken icatlarından biridir.

Mikrolit Dönemde; çakmak taşı ve obsidyenden yapılan bu taş aletler ile kazıcı ve delici aletler üretilmesi, Mezolitik Dönemde avcılık faaliyetlerinde silah kullanımı ileri bir aşamaya götürerek, gelişmesine neden olmuştur.

Mezolik Dönemde üretilen aletler, bir önceki döneme göre farklılıklar göstermiştir. Örneğin, Mezolitik Dönemde; kemik işçiliği de bir önceki döneme göre gelişme göstermiştir. Ayrıca seramik işçiliğinin de; Mezolitik Dönemde ortaya çıktığına dair çeşitli bulgular vardır.

Anadolu’da Mezolitik Dönem

Anadolu’da Mezolitik Dönem; M.Ö 14000 – 9000 yılları arasında yaşanmıştır. Ülkemizde yapılan arkeolojik kazılarda Mezolitik Döneme ait bulgulara; Toroslar’ın güneyi ile Marmara Bölgesi ve Orta Karadeniz’de rastlanmıştır.