Nazım Hikmet Kimdir? Eserleri nelerdir?

Türkiye’de ilk ve en önde gelen modern Türk şairi olarak tanınan ve eleştirmenlerce beğenilen NAZIM HIKMET, tüm dünyada yirminci yüzyılın en büyük uluslararası şairlerinden biridir. Nazım Hikmet, 15 Ocak 1902 yılında Selanik’te doğmuş Türk şair ve yazardır. Annesi bir ressamdı ve büyükbabası bir şairdi. “ Romantik Komünist “ ve “ Romantik Devrimci “ olarak tanınan ünlü Türk şair, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra 1924’te Türkiye’ye döndü, ancak kısa süre sonra solcu bir dergide çalışmaktan tutuklandı. siyasi düşüncüleri nedeniyle defalarca tutuklanmış, hapis yatmış ve sürgün edilmiştir.

Babası Hikmet Bey; Matbuat Umum Müdürlüğü ve Hamburg Şehbenderliği yapmıştır. Annesi, Ayşe Celile Hanım; piyano çalmayı bilen, resim yapan, Fransızca diline hâkim kültürlü bir kadındı.

Uluslararası bir üne kavuşmuş, Dünya’da 20. Yüzyılın en gözde şairleri arasında olmayı başarmış olan Nazım Hikmet Ran’ın şiirleri elliden fazla dile çevrilip, eserleri ise birçok ödül almıştır.

Nazım Hikmet Hayatı

Bir Osmanlı devlet memurunun oğlu Nazım Hikmet Anadolu’da büyümüş; Türk Deniz Harp Okulu’na kısa bir süre katıldıktan sonra Moskova Üniversitesi’nde ekonomi ve siyaset bilimi okudu.

Nazım Hikmet, ilk şiiri olan “ Feryad-ı Vatan “’ı 3 Temmuz 1913’de yazmıştır. 1913 yılında Mekteb-i Sultani’de ortaokula başlayan Nazım Hikmet’in denizciler için yazığı mektubu okuyan Bahriye Nazırı Cemal Paşa, çocuğun Bahriye Mektebine gitmesine karar verdi.

Okuduğu okuldan mezun olup Hamidiye gemisinde güverte stajyer subayı olarak atanan Nazım Hikmet Ran, 17 Mayıs 1921 ‘de aşırıya kaçan halleri nedeniyle ordudan atıldı.

Milli Mücadele yıllarında; Nazım Hikmet 19 yaşındaydı. Milli Mücadeleye katılmak üzere ailesinden habersiz, Vâlâ Nureddin adlı arkadaşı ile birlikte Anadolu’ya geçtiyse de, cepheye gönderilmediği için, Bolu’da kısa bir süre öğretmenlik yapıp, 1921 yılının Eylül ayında Moskova’ya gitti.

Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesinde, siyasal bilimler ve iktisat okumasının üzerine, Moskova’daki devrimin ilk yıllarına denk gelmesi de eklenince, komünizmin etkisine iyi giren Nazım, 1924 yılında Moskova’da ilk şiir kitabı olan Kanunisani adlı eseri sahnelendi.

Aynı yıl memleket özlemiyle Türkiye’ye dönen Nazım, Aydınlık Dergisinde çalışmaya başladı. Dergide yayınladığı şiir ve yazıları nedeniyle on beş yıl hapsi istendi, bunun üzerine yeniden Sovyetlere giden Nazım, 1928’de Af Kanunundan yararlanıp, Türkiye’ye döndü ve tutuklandı. Serbest kalınca, Resimli Ay dergisinde çalıştı, 1929 yılında “ 835 Satır “ adlı şiir kitabı geniş yankı uyandırdı.

Hapis Hayatı ve Sürgünü

Nazım Hikmet, şiirleri ve yazıları yüzünden pek çok davada yargılanmıştır. Birçoğundan beraat etse de 1938 yılında “ orduyu ve donanmayı isyana teşvik “ nedeniyle, 28 yıl 4 ay cezaya çarptırılıp, 12 yıl; İstanbul, Ankara, Çankırı ve Bursa cezaevlerinde aralıksız kalmıştır. Nazım Hikmet’in yargılandığı davalar şu şekildedir:

• 1925 Ankara İstiklâl Mahkemesi Davası
• 1927-1928 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
• 1928 Rize Ağır Ceza Mahkemesi Davası
• 1928 Ankara Ağır Ceza Mahkemesi Davası
• 1931 İstanbul İkinci Asliye Ceza Mahkemesi Davası
• 1933 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
• 1933 İstanbul Üçüncü Asliye Ceza Mahkemesi Davası
• 1933-1934 Bursa Ağır Ceza Mahkemesi Davası
• 1936-1937 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
• 1938 Harp Okulu Komutanlığı Askerî Mahkemesi Davası
• 1938 Donanma Komutanlığı Askerî Mahkemesi Davası

Hüküm giyip hapis yattığı 1938 yılından, 1968 yılına kadar yasaklanan Nazım Hikmet’in eserleri 1965’ten itibaren bazı basımlarla yeniden yayınlanmaya başlamıştır.

Nazım Hikmet Eserleri

Nazım Hikmet’in 1929 – 1938 yılları arasındaki eserleri şunlardır:

Şiir:

• 835 Satır (1929)
• Jokond ile Sİ-YA-U (1929)
• Varan 3 (1930)
• 1+1=1 (1930)
• Sesini Kaybeden Şehir (1931)
• Benerci Kendini Niçin Öldürdü (1932)
• Gece Gelen Telgraf (1932)
• Portreler (1935)
• Taranta-Babu’ya Mektuplar (1935)
• Simavne Kadısı Oğlu şeyh Bedreddin Destanı (1936)

Tiyatro:

• Kafatası (1932)
• Bir Ölü Evi (1932)
• Unutulan Adam (1935)

Diğer:

• Şeyh Bedreddin Destanına Zeyl, Millî Gurur (1936)
• İt Ürür Kervan Yürür (Orhan Selim adıyla fıkralar, 1936)
• Alman Faşizmi ve Irkçılığı (inceleme, 1936)
• Sovyet Demokrasisi (inceleme, 1936)

Nazım Hikmet Ölümü

Nazım Hikmet, 3 Haziran 1963 sabahı 06:30’da, ikinci kattaki dairesinden apartman kapısına inmiş, gazetesine uzanırken kalp krizi geçirerek ölmüştür. Sovyet Yazarlar Birliği salonunda yapılan törene, birçok sanatçı katılmış ve tören siyah beyaz bir şekilde gerçekleşmiştir. Nazım Hikmet Ran’ın cenazesi, Novodeviçi Mezarlığında gömülüdür.

Yaşamı boyunca yazdıkları yüzünden, şiirleri yasaklanan Nazım Hikmet; 11 farklı davadan; 12 yılı aşkın süre hapis yatmış, 1951 yılında Türkiye Cumhuriyet vatandaşlığından çıkarılmıştır. Ölümünden 58 yıl sonra 5 Ocak 2009 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla bu işlem iptal edilmiştir ve Nazım Hikmet yeniden Türk vatandaşı olmuştur.