Nötral Yağ Nedir? Nötral Yağların Özellikleri Nelerdir?

Nötral yağ, Trigliserit olarak da bilinen, hayvan ve bitkilerde bulunan bir lipit türüdür. Nötral yağ, üç yağ asidinin bir gliserol molekülüne bağlandığı bir ester yapıya sahiptir. Bu moleküller, yağların temel yapısını oluşturur ve enerji depolamak için kullanılır. Aynı zamanda yiyeceklerle alınan yağların birçoğu trigliseritlerden oluşur. Nötral yağın temel yapısı C55H98O6 şeklindedir.

Bu formüldeki, “C” ile gösterilen karbon, “H” ile gösterilen hidrojen ve “O” ile gösterilen oksijen atomlarına sahip olan bir gliserol molekülüne (C3H8O3) ester bağları ile bağlandığı bir yapıya sahiptirler. Nötral yağın spesifik yapısı, bağlı yağ asitlerinin türüne ve sayısına bağlı olarak değişebilir. Dolayısıyla, farklı trigliseritler farklı yağ asidi bileşenlerine sahip olabilirler ve bu nedenle formüller bazı durumlarda değişebilir. Enerjiye ihtiyaç duyulduğunda, nötral yağlar parçalanarak, serbest yağ asitlerine dönüştürülür ve enerji elde edilir. Trigliseritler yağda çözünen vitaminlerin (A, D, E ve K) emilimini desteklerler.

Nötral yağ, canlılarda farklı amaçlarda kullanılmak üzere depolanır. Nötral yağ örnekleri göz atalım. Örneğin göçmen kuşlarda çok fazla enerji vermesi ve hafif olması sebebiyle depolanırken, soğuk ortamda yaşan kutup ayısı için ısı yalıtımı sağlaması ve çok fazla enerji vermesi için kullanılır. Lipit yağı kullanan bir başka hayvan ise devedir. Deve, kurak ortamlarda yaşar. Bu yüzden sürekli suya ihtiyaç duyar. Solunum ile parçaladıklarında çok fazla su açığa çıkar ve ihtiyaçlarını gidermiş olurlar.

Nötral Yağların Özellikleri

Nötral yağ, bir lipittir. Lipitler, C,H ve O atomlarından oluşurlar. Bazılarının yapısında P ve N gibi elementler de yer alabilir. İçeriklerindeki H atomunun, karbonhidrat ve proteinlere göre daha fazla olması daha fazla enerji vermelerini sağlar. Su çözünmeyen bir yapıları vardır. Benzen, kloroform gibi organik çözücülerde çözünürler. Yapı ve görevlerine göre üç çeşide ayrılırlar.

Nötral yağların özellikleri başta olmak üzere diğer lipit yapılarını da özellikleri ile inceleyelim.

• Depo edilip, gerektiğinde enerji verici olarak kullanılırlar.
• Deri altında depolanır, ısı yalıtımı sağlar.
• Canlılardaki farklı kullanım amaçlarına sahiptir.
• Bir tane gliserol molekülü ile üç yağ asidinin dehidrasyon sentezi ile birleşmesiyle sonucu oluşmuşturlar.
• Nötral yağ oluşumu sırasında yağ asitleri gliserole üç yerden ester bağı ile bağlanır, bağlanmanın olduğu yerlerde su çıkışı görülür.

Yağ Asidi: Uzun karbon zincirlerinden oluşan lipit monomerleridir.

• Ortamda biriktiklerinde asitlik oranını arttırır, ortam pH’ını düşürür.
• Yağ asitleri yapısında yer alan karbonlar arasında çiftli bağ olup olmamasına göre ikiye ayrılır

a) Doymuş Yağ Asitleri: Bütün karbonlar arasında tekli bağ bulunan yağ asitleridir.

• Hayvansaldır.
• Oda sıcaklığında katı halde yer alırlar.

Doymuş yağ asitlerine örnek olarak, tereyağı ve kuyruk yağı gösterebilir.

b) Doymamış Yağ Asitleri: Karbonlar arasında çiftli bağ bulunan yağ asitleridir.

• Hayvansaldır.
• Oda sıcaklığında sıvı halde bulunur.

Doymamış yağ asitlerine örnek olarak, zeytinyağı, badem yağı ve ayçiçek yağı verilebilir.

Margarin: Doymamış yağ asitlerinin endüstriyel teknikler kullanılarak, hidrojenle doyurulması sonucu elde edilen, yağ asitlerinden oluşmuş yağlardır.

• Oda sıcaklığında katı haldedirler.

Esansiyel (Temel) Yağ Asitleri: Hayvanlar tarafından üretilemeyip, dışarıdan alınmak zorunda olunan yağ asitlerini ifade eder.