Nümizmatik Nedir?

Nümizmatik ( Nümismatik ), eski metal paraları, sikkeleri ve madalya gibi materyalleri inceleyerek bunların tanımlanıp sınıflandırılması ile uğraşan bilim dalıdır. Aynı şekilde nümismatik kelimesi de madeni para veya madalya toplama hobisidir.

Nümizmatik Tarihçesi

Latince madeni para anlamına gelen Numisma kelimesinden türemiştir. Dilimize, Fransızcadan geçen kavram, sikke ve para anlamındaki Yunan kökenli bir kelime olan “ nomisma ” sözcüğünden türemiştir. Arapça kökenli meskûkât sözcüğünün anlamı ” sikkeler ” ‘dir.

Para koleksiyonculuğunun tarihçesi Romalılara kadar ulaşır. Dünyaca ünlü Sezar, Pompeius ilk para para koleksiyoncularındandır. Tarihçesi çok öncelere dayansa da, Türkiye’de 20.yüzyılın başlarında müzeciler tarafından başlatılmıştır. Türkiye’de de “ Türk Nümismatik Derneği “ adı ile kurulan dernek bünyesinde; tüm nümizmat ( nümizmatik bilim dalıyla uğraşan kişiler ) ve para koleksiyoncularını barındırmaya çalışmaktadır.

Nümizmatik Biliminin İlgi Alanına Giren Konular Nelerdir?

Nümizmatik biliminin ana inceleme konusu sikkelerdir. Fakat sikkeler dışında incelediği bazı materyaller de vardır. Nümizmatik biliminin incelediği materyaller şunlardır:

• Madeni ve kâğıt paralar,
• Madalyalar,
• Nişanlar,
• Hatıra madalyonları

Nümizmatiğin ana inceleme materyalleri bunlar olsa da, sikkeden önce jeton, tesserar ( işaretler ), sikke benzeri diğer para formundaki değerleri nesnelerde nümizmatiğin araştırma alanına girer. Sikke benzeri nesnelere Paranumismatik ve Exonumia örnek olarak gösterilebilir.

Sikke buluntularının, Nümizmatiğin asıl inceleme konusun olmasının sebebi; kazılar sırasında, nesneler ve definelerle birlikte bulunan sikkeler, arkeolojik araştırmayla elde edilen bulguları düzenlenmesi, tarihlendirilmesi kronolojik sıralaması için büyük bir yol gösteri olmasıdır.

Nümizmatik Biliminin Faydaları Nelerdir?

Nümizmatik bilim, diğer hususların yanı sıra, halkların mübadele ve ekonomisinin yanı sıra tarihlerini, coğrafyalarını, politikalarını, dinlerini, geleneklerini gözlemlemeye ve bilgi sahibi olmalarına izin verdiği için çok önemlidir. Nümismatik ile ilgili olarak, bir halkın veya ulusun tarihi hakkında bilgi sağlamaya hizmet eden diğer bilimlerin yanı sıra paleografi, sembolizm, ikonoloji, sanat tarihi vardır.

• Bozuk paranın basımında kullanılan maddenin türüne göre ilgili toplumun yaşadığı dönemdeki ekonomik durumu konusunda ciddi ipuçları elde edilmesini sağlar.
• Kaybolmuş uygarlıkların ve yerleşim yerlerinin belirlenmesinde etkilidir.
• Nümizmatik bilimi sayesinde, soyu tükenmiş bitki ve hayvanların varlıkların ait bilgi sahibini olunur.
• Sadece döneme ait uygarlıklar değil aynı zamanda, tarihsel süreç içinde egemenliği elinde tutmuş kişiler veya hanedanlıklar soyları hakkında bilgi sahibi olunabilir.
• Yazılı tarihlerde anlatılan olayları destekler niteliktedir.
• Tarihsel süreç ile birlikte yok olup gitmiş yapıt ve anıtlar için kanıt sağlar.
• Döneme ait yöneten kişi ve ünvanı, saltanatlarının başlangıç tarihi, dönemi boyunca yaptıkları iler, savaştaki zafer ve yenilgilerinin belirlenmesi konularında bilgi sahibi olunmasını sağlar.
• Sikkenin basıldığı dönemdeki dini inanış konusunda bilgi sahibi olunur.