Tarih

Osmanlı Meşrutiyet Dönemi

Osmanlı Devleti kurulduğu günden 1876’ya kadar monarşi ile yönetilmiştir. Bu tarihten sonra yönetim şekli monarşi yerine, yerini Meşrutiyet yönetim şekline bırakmıştır.

Meşrutiyet Nedir ? :

Bildiğimiz üzere monarşi yönetim şeklinde, yetkilerin tamamı kayıtsız şartsız hükümdara aittir. Bu durum Meşrutiyet yönetiminde değişiklik göstermiştir. Hükümdarın yanında anayasa ve halk yoluyla seçilen bir parlamento da yetkiler konusunda söz sahibidir.

I.MeşrutiyetDönemi ( 1876 ) :

Osmanlı Devleti bu dönemde,içerde bulunan azınlık halkın devlete olan bağlılığı konusunda sorunlar yaşamaktadır. Tanzimat ve ıslahat fermanı düzenlemelerine rağmen hala halk arasında sükunet durumu oluşturulamamıştır. Bazı gayrimüslim halkların yaşadığı bölgelerde, devlete karşı isyanlar baş göstermiştir. Bunun yanında yabancı devletler, Paris anlaşmasının hemen ardından yabancı azınlık haklarını bahane ederek Osmanlı üzerindeki müdahaleyi arttırmışlardır.

Osmanlı’nın içinde bulunduğu bu zorlu şartlara bir de dışardan müdahale edildiği için içinden çıkılması zor bir durum ortaya çıkmıştır.

Ayrıca I. Meşrutiyetin ilanını hızlandıran önemli gelişmelerden bir tanesi de İstanbul da toplanan Tersane Konferansın da, Avrupa devletlerinin Osmanlı Toprakları üzerinde yaşayan azınlık halk üzerindeki isteklerine engel olunmak istenmesidir.

Bu duruma çare bulabilme düşüncesi içerisinde olan Namık Kemal, Mithat paşa, Ziya paşa gibi Avrupa’da eğitim almış ve kendilerine Genç Osmanlılar ( jön Türkler ) diyen bir grup genç aydın, Osmanlı’nın bu durum da yapması gereken şeyin Meşrutiyetin ilanı yolunda olması gerektiğini savunmuşlardır.

Bu kadro devlet adamlarını etkilemiş halk içinde basın ve yayın organlarını kullanmışlardır. Osmanlı’nın bu durumda tek çaresinin hiç bir ayrım gözetmeyen bir meclisin ( Meclis-i Mebusan) kurulmasını ve bunun sonucunda yabancı devletlerin baskılarını azaltacaklarını düşünmektedirler.

Genç Osmanlılar ilk olarak mevcut padişah olan Sultan Abdülaziz’ i tahttan indirerek yerine V. Murat’ı getirdiler. Lakin V. Murat padişahlık görevini yerine getirebilecek sağlık durumu olmadığı için yerine Meşrutiyeti ilan edeceği sözünü veren II. Abdülhamid’ i tahta getirirler.

Bunun üzerine Abdülhamid’ in ilk icraatı 23 Aralık 1876 da Kanunî esasi’yi ilan ettirmek oldu.

Tabi bu gelişmelerin devamında Sultan II. Abdülhamid 93 Harbini ( Osmanlı – Rus savaşı  ) gerekçe göstererek meclisi kapattı ve II. Meşrutiyetin ilanına kadar monarşi yönetim şekline geri dönüldü.

II.Meşrutiyet Dönemi :

Meclisin kapatılması üzerine Jön Türkler harekete geçerek İttihat ve TerakkiCemiyetini kurdular. Kısa zamanda bu cemiyetin varlığı tüm çevrelere hızla yayıldı.

Jön Türkler, bu cemiyet vasıtası ile II. Abdülhamid’ e Meşrutiyeti tekrar ilan ettirebilmek için baskı yapmışlardır. Sultan Abdülhamid Meşrutiyeti ilan etmeyince. İttihat ve Terakki cemiyeti üyesi Niyazi Bey ve Enver Bey kendi birlikleriyle hükümete karşı Balkanlarda ayaklanma başlattılar. Bu ayaklanmanın daha fazla yayılmasını istemeyen Sultan II. Abdülhamid  Meşrutiyeti 1908 yılında tekrar ilan etmiştir.

Meşrutiyet Döneminin Türk Tarihindeki Önemi :

  • Bu dönemde Türk tarihinin ilk anayasası olan Kanun-î esasi ilan edilmiştir.
  • Padişah sınırlar dahilinde anayasayı askıya alabilmektedir.
  • Yeni fikirler ve akımlar ortaya çıkmaya başlamıştır.
  • Halk ilk defa padişahın yanında yönetimde yer almıştır.
  • Türk tarihi boyunca demokrasi yönetim şekline ilk adım atılmıştır.
  • Halk ilk defa temsil ve seçme – seçilme hakkına sahip olmuştur.
  • İki meclis açıldı ( Meclisi Mebusan ve Meclisi Ayan )
  • Meclis-i Mebusanın üyelerini halk, Meclis-i Ayanın üyelerini padişah seçmiştir.
  • Bu süreçte azınlık halkın isteği azalacağı beklentisi sanıldığı gibi çıkmamış, aksine azınlık halklardan yeni istekler ortaya çıkmaya başlamıştır.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu