Pisagor Kimdir?
Pisagor, M.Ö. 570 – M.Ö 495 yılları arasında yaşamış, İyonyalı ünlü matematikçi ve filozoftur. Pisagorculuk olarak bilinen akımın kurucusudur.
Pisagor, Yunanistan’daki Sisam Adası’nda doğmuştur. Yüzük taşı yapımcısı Mnesarkhos’un oğludur. İlk eğitimini doğduğu adada alan Pisagor, Tales’in öğrencisidir. Tales, Pisagor’daki iyi gelişim gösterdiğini görerek, daha iyi bir noktaya gelmesi için Mısır’a gitmesini istedi. Çünkü o dönemde Mısır matematikte öncü ülke konumundaydı. Bunun üzerine Yunanistan ayrılıp Mısır’a gelip, burada Mısır dilini öğrenmiştir. Ülkesine geri döndüğünde yurdunun tiran Polykrates’in baskısı altında olduğunu gördü ve M.Ö. 529 yılında İtalya’nın güneyindeki bir Yunan kenti olan Crotona’ya göç etti.
Pisagor burada biraz kişisel çekiciliği, kendinde var olduğunu iddia ettiği kehanet gücü ile gizemli bir hava takınarak 300 kadar zengin ve soylu genci toplayıp bir okul kurdu. Pisagor, bu okulda öğrencilerine her şeyin matematikle ilgili olduğunu, sayıların nihai gerçekleri ifade ettiğini ve matematik aracılığıyla her şeyin tahmin edilebileceğine ve ölçülebileceğini öğretmiştir.
Müzik ve Matematik
Pisagor, her şeyi matematikle açıkladığı gibi, müziği de matematik ile açıklamıştır. Müzik ve matematiğin ilişkisini ilk olarak telli çalgılar üzerindeki uygulaması ile yapmıştır. Telli çalgılarda kısa olan tel uzun olana göre daha fazla ses çıkarmaktadır. Bir tel diğerinden 2 kat daha uzunsa, kısa telin çıkardığı ses uzun tele göre 10 kat daha fazla olmaktaydı. Dolayısıyla telin uzunluğu 3’te 2 oranında ise çıkardığı ses ise 5 ve 5’in katları şeklinde olacaktır.
Pisagor’un müzik ile matematiği ilişkilendirmesi, bir hikâyeye dayanıyor. Pisagor, bir gün çarşıda demirciler arasında dolaşmaktaydı. Tüm demircilerin kullandığı çekiçlerin farklı farklı sesler çıkardığını fark eden Pisagor, demircilerden müsaade isteyerek, kendisi farklı çekiçlerle demir dövmüştür. Kendi denediği bu işlem doğrultusunda ağır bir çekiç ile örsü dövdüğü zaman düşük bir nota elde ettiğini fark eder. Tüm çekiçlerin, ağırlık ve boyutları birbirinden farklıdır, bu da ağırlıklar ile bir sayı dizisi oluşturmasına ve müzik skalası oluşturmasına sebep olur.
Pisagor Teoremi
Sayıların babası olarak da bilinen Pisagor’un en iyi bilinen önermesi kendi adıyla anılan Pisagor teoremidir. Pisagor’un en ünlü ve bilinen keşfi Pisagor teoremidir. Pisagor teoremi dik üçgenler üzere kurulu bir teoremdir. Pisagor teoremi, Bir dik üçgenin dik kenarları üzerine kurulan karelerin alanlarının toplamıyla, hipotenüsün üzerine kurulan karenin alanına eşittir” olarak ifade edilmiş, günümüzdeki güncel ve kabul edilen ifadesi c²=a²+b²’dir.
Pisagor, bulmuş olduğu bu teoremiyle, sayılar konusundaki inanışı da yıkmıştır. Bu teorem sayesinde sayıların sadece tam ve rasyonel sayılardan oluşmadığını, irrasyonel sayılarda olduğunu görmüştür. Bu teorem ile hipotenüs yani karenin köşegeni karekök 2 olarak ifade edilir, bu da farklı bir sayı grubu olan irrasyonel sayıları göstermektedir.
Pisagor’daki evrendeki her şey sayılarla açıklanabilirdi ve matematiği bilen biri evreninin sırrını anlayabilirdi. Müziğin bile sayılarla açıklanabileceğini düşüyordu.
