Sıtma Ağacı Nedir?

Sıtma ağacı, bir diğer adıyla bataklık kurutan ağacı olarak da geçer fakat en bilinen ve popüler ismiyle Okaliptüs ağacı olarak bilinir.

Avustralya’ya özgü olan bu ağacın 500 kadar çeşidi mevcuttur. Bazı türleri ise Yeni Gine ve Endonezya gibi ülkelerde de bulunur. Kıtanın neredeyse tamamında bulunan Okaliptüs ağacı Avustralya’daki her türlü iklime adapte olmuştur.  Boyu 50 – 100 metreye kadar uzanan ağaç, ülkemize Abbas Hilmi Paşa sayesinde getirilmiştir. İlk önce Dalaman’da yetiştirilen okaliptüs ağacı daha sonra Akdeniz kıyılarına yayılmıştır.

Diğer adını özelliğinden alan bataklık kurutan ağacı, özellikle bataklıkların kurutulması için farklı farklı yerlere taşınmış ve amacına uygun şekilde kullanılarak verim sağlamıştır. Çok iri gövdeli ve uzun bir yapısı bulunan okaliptüs ağacı bünyesinde, 100 – 250 lire su depolayabilmektedir. Bu özelliği sayesinde bataklıkların kurutulmasında büyük rol oynar.

Sıtma Ağacının Tarihçesi

Genel anlamda en popüler adı okaliptüs ağacı olarak bilinen bu ağaca neden sıtma ağacı denmiş? Bu ağacın, sıtma ağacı olarak bilinmesi aslında bataklık kurutması özelliğinden geliyor. Tarihçesine baktığımız zaman anavatanı Avustralya olan sıtma ağacı, Osmanlı Devleti topraklarına XIX. Yüzyılının son yarısında giriyor. O yıllarda, Osmanlı Devletinin, Van Gölü, Edirne ve Çukurova civarlarında sıtma hastalığı yoğun olarak görülmekteydi.

Yoğun yağışlar sonucu biriken sular bataklıkların oluşmasına neden oluyor, biriken bu sular ise bataklıklara dönüşüyordu. O zamanın teknolojisi ve mühendisliğinde, taşkın koruma mühendisliği ya da petrol türevi ilaçlar gibi süreçler yoktu bu yüzden bataklıklarda oluşan sinekler sıtma hastalığına neden oluyordu.

Avustralya’da yaygın olarak bulunan bataklık kurutulması için kullanılan okaliptüs ağacının duyulmasıyla birlikte Osmanlı Devleti, bu ağacın tohumlarından bolca getirtip diktirmiş ve halka da tohumlarını ücretsiz olarak dağıtmıştır. Fransa’nın da Avustralya’dan aldığı bu tohumlar sayesinde sıtma hastalığını yendiği gibi, Osmanlı’da getirdiği tohumları bataklık olan yerlere dikerek, bataklıkların kurutulmasında ve sıtma hastalığının sonlandırılmasında oldukça başarılı olmuştur.

Bu yüzden aslı Okaliptüs olan ağaç halk arasında Sıtma ağacı olarak bilinir ve bu şekilde kalmıştır.

Okaliptüsün sadece bataklık kurutulmasında değil insan sağlığına da birçok faydası vardır. Okaliptüsün faydalarından bahsedelim.

Okaliptüsün Faydaları

• Sakinleştirici özelliği vardır, strese karşı fayda sağlar.
• Halsizliği önler, vücut direncini arttırır.
• İdrar söktürücüdür. İdrar yollarında oluşan iltihabı temizler.
• Kas ağrısı, kemik ağrısı, burkulma gibi durumlarda kullanımı durumunda iyileştirici etkisi vardır.
• Ciltte oluşan yanıklar, yaralar gibi durumlarda buhar şeklinde kullanımı ile fayda sağlar.
• Kepek ve saç dökülmesinde, okaliptüs yağı kullanılır, Hindistan cevizi ve zeytinyağı eklenerek etkisi arttırılabilir.

Okaliptüs Kullanım Şekilleri

• Buhar şeklinde kullanım: 4 su bardağı kadar suyu kaynatın, içerisine okaliptüs yaprağı atın. Karışım kaynadıktan sonra bir bez veya örtü yardımıyla buharın dağılmasını önleyecek şekilde yaklaşık 10 dakika kadar buharını soluyun.
• Lapa şeklinde kullanım: Okaliptüsü bir havanda döverek lapa haline getirin. Lapa haline getirdiğiniz okaliptüsü, kullandığınız miktara göre sıcak su ile seyreltin. Kas ağrısı, kemik ağrısı veya burkulma yaşadığını ağrı olan yere masaj yaparak sürerek kullanım sağlayabilirsiniz.
• Çay şeklinde kullanım: Bir demlik ya da cezvede suyu kaynatın. Kaynayan suyun içerisine bir miktar yaş okaliptüs yaprağı atalım. 10 dakika kadar kaynadıktan sonra bir bardağa aktararak tüketebilirsiniz. Tadının biraz acı olmasından kaynaklı direkt olarak içemezseniz, bal ile tatlandırabilirsiniz.

Okaliptüsü Yan Etkileri ve Zararları

• Bebek, çocuk, yüksek tansiyon hastaları ve hamilelerin kullanılması tavsiye edilmemektedir.
• Buhar şeklinde kullanımını sağlamadan önce mutlaka doktorunuza danışmanızı tavsiye ediyoruz. Özellikle düzenli ilaç kullanan, nefes problemi yaşayan astım hastaları ve akciğerinde sorun yaşayan hastalar kullanmadan önce mutlaka doktorlarına danışmalılar.
• Okaliptüs bitkisini kullandıktan sonra ellerinizi iyice yıkayınız, ellerinizi iyice yıkadığınıza emin olmadan gözünüze temas etmeyiniz.
• Her şeyin fazlası zarar olduğu gibi okaliptüs yağının da fazla kullanımı zararlıdır. Okaliptüs yağı kullanımı sonrası eğer bulantı, kusma ve ishal gibi belirtiler yaşarsanız okaliptüs zehirlenmesi yaşıyor olabilirsiniz. Acilen en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanızı tavsiye ediyoruz.
• Direkt deriye temas ettirilen okaliptüs yağı deriye zarar verebilir. Kullanım şekilleri içerisindeki okaliptüs lapa şeklinde kullanım yönteminde belirttiğimiz gibi, okaliptüs yağını direkt deriye temas ettirmeden öne mutlaka seyreltin.