Süpernova Nedir?
Süpernova kısaca, yakıtı(enerjisi) biten yıldızın patlaması olayına denilmektedir. Süpernova olayı genel olarak birkaç hafta sürebilmektedir ve uzayda gerçekleşen en büyük patlamalardandır. Öyle ki süpernovaların parlaklığı Güneş’in parlaklığının yüz milyon katına kadar çıkabilmektedir ve bir süpernovanın yaydığı enerji Güneş’in tüm ömrü boyunca yaydığı enerji kadardır.
Süpernova diğer bir deyişle bir yıldızın ölümüdür. Ancak süpernovalar sonucunda yeni yıldızlar oluşmaktadır. Süpernova olayından sonra geride kalan gaz ve toz bulutlarına süpernova kalıntısı nedir.
Süpernova Nasıl Gerçekleşir?
İkili yıldız sistemleri iki yıldızın birbiri etrafında döndüğü yıldız sistemleridir. Bu iki yıldızdan kütle çekimi daha büyük olsan yıldız diğer yıldızdan malzeme çalıp daha büyük bir hale geliyor. Çaldığı malzeme miktarı belirli bir sınırı geçince süpernova adı verilen yıldızın patlama olayı gerçekleşiyor
Yıldızların hidrojen yakıtı biter ve çekirdeğe doğru çökerler. Bu çökme sonucu yıldızlar aşırı basınçta patlarlar. Süpernovaların Samanyolu galaksisinde tespit edilmesi oldukça zordur. Bunun nedeni galaksimizdeki toz bulutlarının süpernovaları görmemizi engellemesidir. Gök bilimciler her 50 yılda bir galaksimizde süpernovanın gerçekleştiğini tahmin etmektedir.
Bilinen ilk süpernovayı MS.185 tarihinde Çinli gök bilimcilerin gözlemlediği kayıtlara geçmiştir. Samanyolu’nda son süpernova 1604 yılında Alman gök bilimci, astrolog Johannes Kepler gözlemlenmiştir. Süpernovalar gerçekleştikleri tarihe göre isimlendirilirler. Örneğin; MS.185’te gerçekleşen süpernovaya SN 185 ismi verilmiştir.
Süpernovalar Neden Bu Kadar Önemli?
Süpernovaları izleyebilmek için uzayın çeşitli bölgelerinin sürekli gözlemlenmesi gerekir. Çeşitli teleskoplar yardımıyla patlama sırasındaki ışık gözlemlenebilmektedir. Süpernova X ve Gama ışını yaydığından dolayı bu ışınları tespit ederek de süpernovayı belirleyebiliriz. Ömrü biten yıldızların patlaması ve yeni yıldızlar oluşturması bize evren hakkında birçok bilgi verebilir. Ayrıca bilim insanları elementlerin evrende dağılmasında süpernovaların etkin rol oynadığını düşünmektedir. Dünya’da var olan elementlerin birçoğu yıldızların çekirdeklerinde meydana gelmiştir ve bu elementler süpernovalar sayesinde yeni yıldızlar, gezegenler ve evrendeki diğer her şeyi oluşturmak için seyahat etmektedirler.
Süpernova Türleri
Süpernova patlamaları Ia, Ib, Ic, IIn, II-L, II-P olarak sınıflandırılmaktadır. En önemli süpernova türü Ia’dır. Bunun nedeni Ia türü süpernovalarda azami parlaklık her zaman hemen hemen aynıdır. Bu durum uzayın belirli bir bölgesinde meydana gelen süpernova parlaklığına bakılarak, süpernovanın gerçekleştiği bölgenin Dünya’ya olan uzaklığının hesaplanabilmesini sağlar.
