Telgrafı Kim İcat Etti? Telgrafın İcadı ve Tarihçesi

Telgraf, uzak mesafelere yazılı bilgilerin iletilmesini sağlayan, noktadan noktaya metin mesajlaşması sağlayan eski bir iletişim sistemidir. Telgrafın temel çalışma prensibi, elektrik akımının iletim hatları üzerinden iletilmesi ve bu akımın alıcının tarafında belirli bir kod veya alfabeyi temsil eden işaretlere dönüştürülmesidir. Telgrafın icadı, insanlık tarihi için büyük bir dönüm noktası olmuştur.

Telgraf ile ilgili ilk çalışmalar, 1792 yıllarında Claude Chappe tarafından yapılmıştır. Mors alfabesi kullanarak mesaj iletmektedir. Telgrafı icat eden kişi ise ilk elektromıknatıslı telgrafı yapan Samuel Morse’dir. Samuel Morse, 1830’ların sonlarından 1840’ların başlarına kadar geliştirdiği Mors Alfabesi, telgrafla iletişimde kullanılan en tanınmış işaretleme sistemlerinden biridir. Mors kodu, telgrafta yaygın olarak kullanılan bir işaretleme sistemi olarak bilinir. Her harf ve rakam, nokta ve çizgi kombinasyonlarıyla temsil edilir. Örneğin, “A” harfi “dot-dash” şeklinde temsil edilir. Bu işaretleme sistemi, telgraf operatörleri tarafından kullanılır. Telgrafın temel ilkesi, bir telgraf telinin uçlarına bağlanan bir pil veya enerji kaynağı sayesinde elektrik akımının göndericiden alıcıya iletilmesidir. Bu akım, bir iletişim koduna (örneğin, Mors kodu) dönüştürülerek mesaj oluşturur. Telgraf cihazları, elektrik akımını iletişim koduna dönüştürmek ve mesajı alıcının tarafına iletmek için kullanılır. Örneğin, Mors kodu için kullanılan bir anahtar veya tapper, operatörün işareti vermesini sağlar. Alıcı tarafında ise bu işaretler, kodu çözmek ve mesajı okumak için bir alıcı cihaz kullanılır.

Telgraf, özellikle uzak mesafelere hızlı iletişim sağlama konusunda büyük bir ilerleme olarak kabul edilir. Bu, demiryolu şirketleri, hükümetler ve diğer büyük kuruluşlar için önemli bir iletişim aracı haline geldi. İlk başta büyük kuruluşlar ve hükümetler tarafından kullanılıyordu, sık sık kamu hizmeti olarak sunuluyordu. Ancak zamanla daha geniş bir erişim sağlandı ve özel telgraf şirketleri kuruldu.

20. yüzyılın ortalarından itibaren radyo, telefon ve sonunda dijital iletişim teknolojileri gibi yeni iletişim araçları, telgrafın yerini almaya başladı. Telgraf, özellikle acil ve uzun mesafeli iletişim için kullanılmaya devam edilse de yaygın kullanımı giderek azaldı. Günümüzde, telgraf eski bir iletişim yöntemi olarak kabul edilir ve büyük ölçüde tarihî bir öneme sahiptir. Ancak iletişim teknolojisinin ilerlemesiyle yerini daha hızlı ve etkili dijital iletişim yöntemlerine bırakmıştır.

Telgraf Nasıl İcat Edildi?

Telgraf hakkında bilgi verip, telgrafı icat eden kişiyi öğrendik. Ancak telgrafın icadı, bir anda olmamıştır. Bir dizi icat, geliştirme ve keşif süreçlerinin sonunda gerçekleşti. Telgrafın icadı konusunu gelişmeleri takip ederek inceleyelim.

1. Elektriksel İletim Kavramı: 18. yüzyılın sonlarına doğru, bilim insanları elektrik akımının tel veya iletkenler üzerinden iletimini incelemeye başladılar. Benjamin Franklin ve Luigi Galvani gibi bilim insanları, elektriğin iletimi ve etkileri konusunda temel çalışmalar yaptılar.
2. Elektrik Pilleri ve Akümülatörlerin Gelişimi: İlerleyen yıllarda Alessandro Volta tarafından elektrik pilinin icadı ve geliştirilmesi, elektrik enerjisinin daha etkili bir şekilde üretilmesine olanak sağladı. Bu, elektrik enerjisinin uzak mesafelere iletiminin temellerini atmış oldu.
3. Elektrik İletimi Denemeleri: 18. yüzyılın sonlarından itibaren bazı bilim insanları, elektrik akımını uzak mesafelere iletmek için iletim hatları kurma denemeleri yapmaya başladılar. Ancak, bu dönemde iletim hatlarının verimli ve güvenilir bir şekilde çalıştırılması için gerekli teknoloji eksikti.
4. Morse Kodunun Geliştirilmesi: Samuel Morse, 1830’ların sonlarında Mors Alfabesi olarak bilinen işaretleme sistemini geliştirdi. Bu kod, nokta ve çizgi kombinasyonlarıyla harf ve rakamları temsil etti. Mors kodu, uzak mesafelere iletişimde kullanılacak bir işaretleme sistemiydi.
5. İlk Pratik Telgraf Sistemi: Samuel Morse, 1837 yılında elektromanyetik bir telgraf cihazı geliştirdi. Bu cihaz, elektrik akımının iletim hatları üzerinden nokta ve çizgiler şeklinde kodlanarak gönderilmesini sağladı. Samuel Morse, ilk telgraf mesajını, İngilizce olarak “What hath God wrought?” (Tanrı ne yaptı?) olarak başarıyla gönderdi.
6. Telgraf Hatlarının Yapılması: İlk telgraf hatları, Amerika Birleşik Devletleri’nde inşa edildi. 1844 yılında Baltimore ve Washington, D.C. arasında çalışan ilk ticari telgraf hattı kuruldu.
7. Yaygın Kullanım: Telgrafın başarısı, iletişimde devrim yarattı. Demiryolu şirketleri, hükümetler, haber kuruluşları ve işletmeler, telgrafı uzak mesafelere hızlı iletişim için kullandılar.
8. Uluslararası Telgraf: Telgraf, uluslararası iletişimde de kullanılmaya başlandı. Denizaltı telgraf hatları sayesinde kıtalar arası iletişim mümkün hale geldi.

Samuel Morse telgrafın icadı, iletişimde büyük bir dönüşüm yarattı ve dünyayı daha yakın bir şekilde birbirine bağladı. Bu icat, elektrikle çalışan diğer iletişim teknolojilerinin de temelini atmış oldu ve bilgi iletişiminin hızını artırdı.

Telgraf Makinesi Nasıl Çalışır?

Telgraf makinesi, elektrik akımını kullanarak iletişim sağlayan bir cihazdır. Telgraf makinesinin çalışma prensibi şu şekildedir:

• Gönderici Taraf (Transmitter): Telgrafın gönderici tarafında, iletmek istenen mesajın yazıldığı bir klavye veya başka bir giriş cihazı bulunur. Operatör, mesajı yazarken her harf veya karakter için ilgili tuşa basar.
• Elektrik Devresi: Gönderici tarafındaki elektrik devresi, klavyedeki tuşlardan gelen sinyali alır. Her tuş, bir elektriksel sinyal üretir.
• İletim Hatları: Elektrik sinyalleri iletim hatları (telgraf telleri) üzerinden iletilir. Bu teller genellikle uzun mesafelere yayılır ve iletişim hatlarını oluştururlar.
• Alıcı Taraf (Receiver): Alıcı tarafındaki telgraf makinesi, iletim hatlarından gelen elektrik sinyallerini alır. Bu makine, aldığı sinyalleri çözümlemek ve mesajı okumak için kullanılır.
• Morse Kodu: Telgraf makinesi, iletim hatları üzerinden sinyalleri nokta ve çizgi kombinasyonlarına dönüştürür. Bu kombinasyonlar, Mors alfabesi adı verilen işaretleme sistemini kullanır. Her harf ve karakter için belirli bir Mors kodu vardır.
• Alıcı Cihazı: Alıcı cihazı, gelen Mors kodunu çözümleyerek orijinal mesajı oluşturur. Bu cihaz, kodları nokta ve çizgi kombinasyonlarından harf ve karakterlere dönüştürür.
• İnsan Operatör: Telgraf işletmecisi, alıcı cihazından gelen çözülmüş mesajı okur veya yazılı mesajı alır ve alıcı cihazı kullanarak gelen mesajı kodlar.
• Yanıtlar ve İletim: İletişim genellikle iki yönlüdür. Alıcı taraf da aynı şekilde mesajı yazarak ve göndererek yanıt verir.

Telgraf Hattının Kurulması ve Gönderilen İlk Mesaj

Tarihte ilk telgraf hattı 1843 yılında Amerika Birleşik Devletlerindeki Washington-Baltimore-Maryland arasında kurulmuştur. Samuel Morse, ilk telgraf mesajını İngilizce “What hath God wrought?” olarak gönderdi. Türkçe karşılığı “Tanrı ne yaptı?” olan bu mesaj, telgraf ile gönderilen ilk mesaj olarak tarihe geçti. Asıl mesleği bir ressam olan Morse, ilk madalyasını Osmanlı padişahından aldı.

Telgrafın ülkemizdeki ilk kullanımı ise 1847 yılında İstanbul’da Beylerbeyi Sarayı’nda Sultan Abdülmecit Han’ın karşısında Morse tarafından bazı araştırmalarda kullanılmak için denemiştir.

Kırım Savaşı esnasında, Osmanlı Devleti’nin Avrupa ülkeleriyle görüşme yapmak istemesi üzerine telgrafın ülke topraklarına getirilmesi gündeme gelmiştir. İstanbul-Edirne arasına ilk telgraf hatları çekilmiştir. Gülhane’de ise ilk merkez kurulmuştur. Tüm bu çabalar Osmanlı Devletin telgraf kullanımını sağlatmış olsa da mors alfabesinden anlanmaması bu icattan tam yararlanılamamasına neden olmuştur. Bunun üzerine Mustafa Efendi ilk Türkçe telgraf mesajını yazarak bu eksikliği de gidermiştir.

1974 yılında, ülkemizde tele santraller aktifleşti. 600 civarı teleks numarası ile birçok ilde Genteks yöntemi uygulandı. Gelişen teknolojiyle birlikte Faks-Tel uygulaması oluşturularak, illere e-telgraf uygulaması verildi.