Thomas Aquinas Kimdir?

Thomas Aquinas, 1225 – 1274 yılları arasında yaşamış; bilgi felsefesi, metafizik, siyaset ve ruhun ölümsüzlüğü gibi konulardaki yorumlarıyla skolastik düşünce tarzına önemli katkılar sağlamış, Dominikan rahiptir. Thomas’ın çalışması, felsefe tarihinde belirleyici bir aşamaya işaret ediyor ve “Thomizm” olarak adlandırılan sistemi, yüzyıllar boyunca Katolik düşünce ve teolojik doktrinden ilham aldı. En iyi bilinen eserleri, 495 soruyu makalelere bölünmüş olarak ele aldığı Katolik doktrinin bir özeti olan Summa theologiae’di

Aristotalesçi önermeleriyle özellikle; kişilik yaratılış ve ilahi takdir metafiziğinde ait düşünceleri olan Thomas Aquinas, 1322 yılında Aziz ilân edilmiştir. Aquinas, geçerli olanı şüpheli veya tamamen reddedilebilir olandan ayırarak, Hıristiyan Vahiy’in verileriyle uyuştuğunu göstererek, onu iyice inceledi. Böylece, Hıristiyan inancı ile akıl arasında doğal bir uyumun var olduğuna dikkat çekti. Bu, inancın ve aklın birlikte yürüdüğünü gösteren, Thomas’ın büyük çalışmasıdır.

Thomas Aquinas Hayatı

Thomas Aquinas, Sicilya Krallığından Lord bir baba ve soylu bir annenin çocuğu olarak 1225 yılında Aquino kabasında doğmuştur. 5 yaşındayken, Benediktin Tarikatına bağlı, Monte Cassino Manastırında eğitimine başlayıp, 1239 yılında ailesinin yanına döndükten sonra, Napoli Üniversitesine giderek 6 yıl boyunca; fen, tarih ve felsefe eğitimi görerek, Dominikenler’e katılmıştır.

Thomas Aquinas’ın Dominikenler’e katılması annesinin hoşuna gitmedi fakat Thomas, bu durumu önemsemeyerek annesinin baskılarına dayanamayarak, Dominikenlerin yardımıyla önce Roma’ya daha sonra Paris’e gitmeyi kararlaştırarak yola çıktı. Thomas Aquinas henüz Roma’ya varamadan erkek kardeşleri tarafından yakalanıp, Frosinone’deki bir kalede 1 yıl boyunca tutuldu.

Bu tutsaklık Thomas Aquinas kararlarını değiştirmedi. Paris ve Köln Üniversitelerinde eğitim gördü, Paris’te Albertus Mangus’tan dersler alırken, Aristotalesçi düşünce görüşünü benimsedi. Aristotalesçi görüşleri ile birlikte hocalık yaşamına adım adan Thomas Aquinas, 1256 yılında master ünvanı alıp, Paris Üniversitesinde açılan ve Dominikenlere ait olan 2 kürsüden birinin başına geçti.

Thomas Aquinas Felsefesi

Thomas Aquinas felsefesini dört ana kategoride inceleyelim.

• Thomas Aquinas Tanrı Görüşü: Thomas Aquinas’a göre Tanrı tektir, salt ruhtur, yetkindir, her şeyin yaratıcısı ve varlıkta tutanıdır. Tanrı; evrendeki bir varlık kümesinin üyesi değildir, yaratılanlar ile tabit olarak herhangi bir kesişim kümesi bulunmamaktadır. Kısacası Tanrı; evreni aşkın bir varlıktır.
• Thomas Aquinas İnsanlık Görüşü: İnsanın iki farklı özden oluştuğunu varsayan geleneksek Yunan Dualizimini reddetmiştir.  Aquinas’a göre; ruh bedeni hareket ettiren bir güçtür, ruh; içkin olarak bulunan insan temsil etmekteydi. Ruh ve zihinsel ilke birbiri ile özdeştiler. Thomas göre; insanlar otonom varlıklardı ve Tanrı insanların yaşamına müdahalede bulunmazdı.
• Thomas Aquinas’ın Ahlak Görüşü: Thomas’a göre, insan; bazı şeylerin diğerlerine göre daha önemli olduğunu idrak edecek seviyede bir kapasiteye sahip rasyonel bir hayvandı.  Aquinas’a göre 2 tür erdem tanımı vardır.

1. Doğal Olanlar: Bu ana ahlaki erdemleri içermektedir. Yani eğitim aracılığıyla, insanların eğilimli olduğu erdemleri kazanmasına verdiği isimdir. Bu erdemler; sağduyu sahibi olmak, ölçülü olmak, adil ve cesaretli olmak.

2. Doğaüstü erdemler: Bu erdemlerde bir nokta eğitime dayansa da, genelde insanın varoluşundan itibaren içinden gelen erdemlerdi. Bunlar; iman, ümit, ve hayır işleriydi.

• Thomas Aquinas Siyaset Görüşü: İnsanların her birinin kendi iyiliklerine yöneldiği bir toplumda, toplumun iyiliğini gözetecek ve toplumu en doğru yoldan ayırmadan amacına oluşturabilecek bir yönetici olması gerekliydi, yönetici erkini; toplu amacına, iyiliğe ve mutluğa ulaştırmak yolundaki çalışması koşuluyla Tanrı’dan aldığına inanmaktaydı. Thomas Aquinas, toplumu yasalara göre değil, kendi çıkarları doğrultusunda keyfen ve zorbalıkla yönetenlere tiran adını vermektedir.

Thomas Aquinas Eserleri

Birçok felsefi yönden görüşüyle, hemen hemen tüm batı felsefesini etkileyen Thomas Aquinas eserleri şunlardır:

• Summa Theologica ( Teolojiye Dair Savunma ): Tanrı’nın var oluşu, özü, sıfatları, insanın durumu, kurtuluşuyla ilgili ayrıntılı kolastik öğreti içeren açıklayan, başyapıtı niteliğindeki eseridir.
• Summa Contra Gentiles ( Kâfirlere Karşı ): Katolik inancı yansıttığı ve savunduğu bir eseridir.
• De Principiis Naturae ( Doğanın İlkeleri Üstüne ),
• De Ente et Essentia ( Öz ve Varoluş Üzerine )
• De Unitate İntellectus ( Aklın Birliği Üstüne )

Thomas Aquinas Ölümü

Thomas Aquinas, 7 Mart 1274 yılında, 49 yaşındayken vefat etmiştir.

Thomas Aquinas, Hristiyanlık teolojisine yaptığı katkılar ve verdiği eserler ile ölümünden yaklaşık 300 yıl sonra 1567 yılında Papa V. Pius tarafından Katolik Kilisesi’nin uluları arasına yükseltilmiştir.

1879 yılında ise Papa XIII. Leo, Thomas’ın öğretilerini teolojinin temeli olarak kabul ederek, Thomas Aquinas’ın görüşlerini Katolik Kilisesi’nin resmi görüşü durumuna getirmiş oldu.

1914 yılında Thomas Aquinas’ın görüşlerini tartışmayı günaha girmekle ile aynı şey olarak kabul edilmiş, 1917 yılında ise Kilise yasası; Aquinolu Thomas‘ın görüşlerini Kilise’nin resmi görüşü ilan etmiştir.