Yassı Çemen Savaşı

1230 yılında Erzincan ili çevresinde Anadolu Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar arasında yaşanmış olan savaş Anadolu Selçuklu Devletini kazanması ile sonuçlanmış ve Anadolu Selçuklu Devleti’nin Doğu Anadolu’ya hâkim olmasının yolu açılmıştır.

Yassı Çemen Savaşı Öncesi Durum

Yassı çemen savaşının tarafları olan iki devlette Türk devletidir. 13. Yüzyılda Orta Doğu ve Batı Asya bölgelerinde bulunan bu devletlerden Anadolu Selçuklu Devlet, o dönem tarihinin en güçlü dönemini yaşamaktaydı. İç Anadolu bölgelerinin tamamını kontrol altına almış olan devlet, sınırlarını Kayseri’den Eskişehir’e, Mersin’den Sinop’a kadar genişletmişti. Harzemşahlar ise 12. Yüzyıl boyunca hakim olduğu Özbekistan, Türkmenistan ve Kuzey İran bölgelerindeki hakimiyetini Moğol istilası neticesinde kaybetmiş ve Anadolu’ya doğru ilerlemeye başlamıştır.

Bu ilerlemeden rahatsız olan Anadolu Selçuklu Devleti hüküm sürdüğü alanların tehdit altında olduğuna kanat getirmiş ve böylece iki devlet arasında yaşanacak olan savaş kaçınılmaz olmuştur. Esasında Moğol istilası sonucu güç kaybeden Harzemşahlar Devleti, Anadolu Selçuklu Devleti ile iyi ilişkiler kurma çabasında olmuş, bu iki devletin iyi ilişki kurmasının Moğollar açısından kötü olacağı düşüncesiyle Moğollar tarafından İlişkiler bozulmaya zorlanmıştır.

Yassı Çemen Savaşının Nedenleri Nelerdir?

Moğol hükümdarı olan Cengiz Han, Anadolu Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar arasında anlaşmazlık başlatmak üzere kendi askerlerine Harezm kıyafetleri giydirerek Selçuklu şehirlerini istila etme emri verdi. Böylece Anadolu Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar Devleti arasından kısa zamanda büyük bir düşmanlık yaşanması meydana geldi.

Harzezşah Sultanı, Alaattin Keykubat’a meydana gelen bu saldırıların kendileri tarafından yapılmadığını söylese de sözlerine pek itibar edilmedi. Olayların sorumlusunun Harzemşahlar Devleti olarak görülmesinin ardından da savaş için ilk fitil yakılmış oldu. Ahlât kalesi husumeti ile iyice gerilen ilişkiler iki devlet arasında savaşın başlamasına sebep oldu.

Yassı Çemen Savaşının Başlaması

Anadolu Selçuklu Devleti Hükümdarı Alaettin Keykubat’la Harezmşah hükümdarı Celalettin Harezm arasında sürekli artan husumet, Ahlât Kalesi meselesi sayesinde tehdit içeren mektuplaşmalara dek vardı ve hat safhaya ulaştı. Bunun üstüne Keykubat, ordusunun başına geçip düşman haline gelen Harzemşah tehdidini ortadan kaldırmak amacı ile Erzincan’a doğru yola çıktı. Selçuklu saldırısına hazırlıklı olan Harzemşahlar Devleri, Selçuklu Ordusunu Erzincan’daki Yassı Çemen ovasında bekledi. Harezmşahlılar, önceleri güçlü bir devlet olsa da Moğol İstilaları ile oldukça zayıflamışlardı.

Türk ve Müslüman olan Harezmşahlılar Devleti’nin ordusu, yine kendileri gibi Türk ve Müslüman olan Anadolu Selçuklu Devleti ordusu ile savaşmaktan çekiniyordu. Anadolu Selçuklu Devleti ise bu dönemde en parlak devrini yaşıyordu ve Anadolu’nun çok büyük kısmına tamamen hâkim durumdaydı. 1230 yılında yaşanan Yassı Çemen savaşı neticesinde çok ağır bir yenilgi yaşayan Harezmşah Hükümdarı Celalettin Harezm, savaşın sonundaki mağlubiyetin üstüne düşmanlarından olduğu gibi kendi askerlerinden de kaçmak zorunda kaldı. Yanına kendine bağlı birkaç asker alan Celalettin Harezm, savaş meydanından kaçabilse de kaçış sırasında yolunu kesen hırsızlar tarafından öldürüldü.

Yassı Çemen Savaşının Sonuçları Nelerdir?

Yassı Çemen Savaşı sonucunda Harzemşah Devleti, tamamı ile yıkılmış ve Anadolu Selçuklu Devleti Doğu Anadolu bölgesine de hâkim olmuştur. Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar arasında yaşanan bu savaşın en dikkat çekici tarafı ise Cengiz Han’ın araya nifak tohumları ekerek iki Türk İslam devletini birbirine düşürmesi olmuştur. Anadolu Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar Devleti’nin güç birliği yaparak ittifak olması Türk tarihinin bölgedeki tezahürüne çok daha farklı etkiler sağlayabilecekken, Moğollar aracılığı ile başlatılacak bu savaş Anadolu Selçuklu Devleti’nin daha da güçlenmesine Harzemşahların ise yok olmasına sebep olmuştur.