Eşeyli Üreme ve Eşeysiz Üreme Arasındaki Farklar Nelerdir?

Canlılar, iki şekilde üremektedir. Bu üreme şekilleri, eşeyli ve eşeysiz üremedir. Eşeyli üreme ve eşeysiz üreme arasındaki farklar biyolojinin konularından biridir.  Eşeyli üreme, iki canlı organizma arasında genetik malzemelerin birleştirilmesiyle gerçekleşen üreme şeklidir. Eşeysiz üreme, tek bir organizmadan yalnızca bu organizmanın genlerini alarak yeni bir canlının meydana geldiği üreme çeşididir. Eşeyli üreme ve eşeysiz üreme arasındaki farklar sadece bu değildir. Bu farkları detaylandırmadan önce eşeyli ve eşeysiz üreme nedir? Bilgi edinelim.

Eşeyli üreme, insanlar, hayvanlar, bitkiler ve bazı canlıların gerçekleştirdiği üreme şeklidir. Eşeyli üreme süreci, gamet oluşumu, döllenme, gelişim ve bireyin oluşum şeklindeki adımları içerir. Gamet Oluşumu, eşeyli üreme başlamadan önce, her cinsiyetteki birey kendi cinsiyet hücrelerini oluşturur. Erkeklerde bu hücrelere sperm, dişilerde ise yumurta adı verilir. Bu süreç sırasında, belirli bir hücre bölünmesi ile gamet hücreleri (sperm ve yumurta) oluşur. Bu gametler, eşey hücreleridir ve yalnızca birleşerek yeni bir bireyin oluşmasını sağlar. Döllenme, sperm hücresinin yumurta hücresini döllemesiyle gerçekleşir. Bu süreç, genellikle döllenmenin gerçekleştiği dişi üreme sisteminde meydana gelir. Sperm, yumurtanın dış zarını geçerek içine girer ve yumurta ile birleşir. Bu birleşme sonucunda, döllenmiş yumurta (zigot) oluşur. Gelişim, döllenmiş yumurta (zigot), gelişim sürecine girer. Zigot, hücre bölünmesi yoluyla çoğalarak embriyo haline gelir ve sonunda yeni bir bireyin oluşmasını sağlayacak hücreleri içeren embriyonik dokuları oluşturur. Bireyin oluşum sürecinde embriyo, gelişim sürecinde farklılaşarak, sonunda bir bireyin anatomik ve fizyolojik özelliklerini kazanır. Bu süreç, embriyonun büyümesi ve organlarının oluşmasıyla devam eder.

Eşeysiz üreme, birçok organizma türünde görülen bir üreme yöntemidir. Bölünme, tomurcuklanma, partenogenez, sporla üreme gibi üreme şekilleri eşeysiz üreme çeşitleridir. Bölünme, bir organizma, kendini iki veya daha fazla parçaya ayırarak çoğalmasıdır. Örneğin, amip gibi bazı tek hücreli canlılar bölünerek ürer. Tomurcuklanma, yeni organizmanın, mevcut bir organizmanın yüzeyinden veya içinden çıkarak büyüyüp, gelişmesidir. Örneğin, maya hücreleri tomurcuklanarak çoğalabilir. Partenogenez, dişi bir organizma, döllenme olmadan yumurta hücrelerinden yeni bireyler üretir. Bu yöntemde, yumurta hücresi kendi kendine döllenir veya dışarıdan gelen sperm olmadan gelişir. Örneğin, bazı böcek türleri ve sürüngenler bu şekilde ürer. Sporla üreme, bazı organizmaların sahip olduğu spor adı verilen özel üreme hücreleriyle üreme şeklidir. Sporlar, uygun koşullar oluştuğunda çimlenir ve yeni bireyler oluşturur. Sporla üreyen canlılara örnek olarak mantarlar verilebilir.

Eşeyli Üreme ve Eşeysiz Üreme Arasındaki Farklar

Eşeyli üreme ve eşeysiz üreme nedir? Detaylı olarak bilgi sahibi olduk. Şimdi canlıların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan bu üreme çeşitlerini karşılaştıralım.

1. Eşeyli üreme, iki farklı cinsiyete sahip canlılar arasında gerçekleşir. Erkek ve dişi olarak nitelendirilen bu canlılar sahip oldukları gamet hücreleri sayesinde ürerler. Eşeysiz üreme ise tek bir ebeveyn veya organizma tarafından gerçekleştirilir. Bölünme, tomurcuklanma, partenogenez gibi yöntemlerle çoğalabilirler.
2. Eşeyli üreme, genetik çeşitliliği artırır çünkü farklı bireylerden gelen genetik materyal birleşir. Bu, türün adaptasyon kabiliyetini arttırabilir. Eşeysiz üremede ise aynı ebeveynden gelen genetik materyali kullanıldığı için genetik çeşitlilik sınırlıdır. Yeni bireyler, ebeveynin tam genetik kopyalarıdır.
3. Eşeyli üreme, döllenme adı verilen bir süreci içerir. Bu süreçte, erkekten gelen sperm hücresi dişinin yumurta hücresini dölleyerek zigotu oluşturur. Eşeysiz üremede döllenme olmadan gerçekleşebilir. Yeni bireyler, döllenme veya sperm hücresi olmadan oluşabilir.
4. İnsanlar, hayvanlar (kuşlar, balıklar, memeliler), bitkiler (çoğu çiçekli bitki) gibi birçok organizma eşeyli üreme yoluyla ürer. Bazı bakteriler, mantarlar, mayalar, denizanası gibi canlılar ise eşeysiz üreme yoluyla çoğalır.